ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Ν. ΦΛΩΡΙΝΑΣ
Το Λειτουργικό Σύστημα Linux
Το Linux είναι ένα λειτουργικό σύστημα (operating system) παρόμοιο με το Unix, το οποίο μπορεί να τρέχει σε πολλούς διαφορετικούς υπολογιστές. Μιλώντας με πιο αυστηρούς όρους, το Linux είναι ο πυρήνας (kernel) ή η καρδιά ενός λειτουργικού συστήματος που μοιάζει με το Unix και συνοδεύεται από μια συλλογή άλλων εργαλείων λογισμικού.
Δημιουργήθηκε από τον Φινλανδό Linus Torvalds στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι και εκδόθηκε για πρώτη φορά μέσω του Internet το 1991. Από τότε, έχει γίνει πάρα πολύ δημοφιλές και βελτιώνεται με κάθε νέα έκδοσή του. Υπάρχουν πολλές δημοφιλείς διανομές (εκδόσεις) του Linux, όπως οι Red Hat Linux, Slackware, Debian και S.u.S.E.
Το Linux κυκλοφορεί με τον πηγαίο κώδικά του και έτσι μπορούμε να το προσαρμόσουμε στις δικές μας ανάγκες. Πολλοί προγραμματιστές απ όλο τον κόσμο αποδέχθηκαν με ενθουσιασμό την ιδέα της δημιουργίας ενός δωρεάν λειτουργικού συστήματος, στο οποίο πρόσθεσαν περισσότερες λειτουργίες και αντιμετώπισαν τα τυχόν προβλήματά του.
Για να μπορέσουμε να εγκαταστήσουμε το Linux στον υπολογιστή μας, θα πρέπει να έχουμε μια δεύτερη μονάδα σκληρού δίσκου ή ένα ειδικό partition (διαμέρισμα) που να είναι δεσμευμένο για την εγκατάσταση του Linux. Όταν χωρίζουμε σε partitions έναν σκληρό δίσκο, στην ουσία προσδιορίζουμε συγκεκριμένες περιοχές για διάφορες χρήσεις.
Διαφορετικά λειτουργικά συστήματα γράφουν τα δεδομένα στα partitions με διαφορετικούς τρόπους και αυτοί οι διαφορετικοί τρόποι αναφέρονται συνήθως με τον όρο συστήματα αρχείων (file systems).
Υπάρχουν δύο τύποι partitions, τα πρωτεύοντα (primary), που δεν μπορούν να διαιρεθούν σ άλλες περιοχές και τα εκτεταμένα (extended), που μπορούν να διαιρεθούν σε περισσότερες περιοχές με τη χρήση λογικών μονάδων δίσκων. Ένας σκληρός δίσκος μπορεί να περιέχει και τους δύο τύπους partitions ταυτόχρονα και έως τέσσερα πρωτεύοντα partitions.
Θα πρέπει να έχουμε τουλάχιστον 60 ΜΒ ελεύθερα στον σκληρό μας δίσκο για την ελάχιστη εγκατάσταση του Linux, ενώ η πλήρης εγκατάσταση απαιτεί περίπου 600 ΜΒ. Στο Dos και στα Windows δίνουμε διαφορετικά γράμματα μονάδων στα partitions στα οποία χωρίζουμε τον σκληρό δίσκο. Το Linux δεν χρησιμοποιεί γράμματα μονάδων και τα partitions εμφανίζονται σαν κατάλογοι. Για παράδειγμα, αν έχουμε δύο partitions στο Linux, αυτά μπορεί να παρουσιάζονται σαν οι κατάλογοι / και /data.
Αν έχουμε εγκαταστήσει τη μονάδα φόρτωσης του Linux LILO (Linux Loader) και εκκινήσουμε το Linux, θα εμφανισθεί η ακόλουθη προτροπή :
LILO:
Αν δεν κάνουμε τίποτα, το Linux θα εκκινήσει αυτόματα μετά από λίγο. Αν, όμως, έχουμε διαμορφώσει τον υπολογιστή μας για πολλαπλή εκκίνηση διαφορετικών λειτουργικών συστημάτων, μπορούμε να πατήσουμε το πλήκτρο Tab για να δούμε τις διαθέσιμες επιλογές. Γράφουμε το όνομα του λειτουργικού συστήματος που θέλουμε να φορτώσουμε και πατάμε Enter.
Αν εκκινήσουμε το Linux, θα εμφανισθεί η προτροπή login: και αν δώσουμε το όνομα χρήστη root, θα μας ζητηθεί ο κωδικός πρόσβασης, που αν είναι σωστός, θα εμφανισθεί η προτροπή #.
Το X Window System ή Χ11 ή X Windows είναι ένα γραφικό περιβάλλον λειτουργίας με παράθυρα, που χρησιμοποιείται από το Linux και πολλά άλλα συστήματα Unix και είναι παρόμοιο με το λειτουργικό περιβάλλον των Windows. Το Χ11 σχεδιάστηκε ώστε να είναι ανεξάρτητο από το λειτουργικό σύστημα.
Το πακέτο διανομής του Linux περιλαμβάνει πολλές σελίδες εγχειριδίου (manual pages) για κάθε βοήθημα, εργαλείο, εντολή ή κλήση συστήματος. Με την εντολή man (manual) μπορούμε να εμφανίσουμε πληροφορίες βοήθειας για όλες τις εντολές, ακόμα και για την ίδια την εντολή man, ως εξής :
# man man
# man pwd
Τα εγχειρίδια βοήθειας του Linux βρίσκονται στον κατάλογο /usr/man και κάθε σελίδα εγχειριδίου περιέχει το όνομα της εντολής, μια σύντομη περιγραφή της, τον τρόπο χρήσης της (σύνταξη), τις επιλογές και τα ορίσματα (αρχεία) που μπορεί να δεχθεί καθώς και τα συνήθη προβλήματα που μπορεί να συναντήσει ο χρήστης.
Αναλυτικές πληροφορίες τεκμηρίωσης για τις εντολές του Linux και άλλα θέματα υπάρχουν στον κατάλογο /usr/doc, ο οποίος περιέχει αρχεία με τις απαντήσεις στις ερωτήσεις που γίνονται συχνά, τις γνωστές σαν FAQ (Frequently Asked Questions) καθώς και έγγραφα πρακτικών, βήμα προς βήμα διαδικασιών, της μορφής how to. Μια γραφική έκδοση της εντολής man, με όνομα xman, είναι διαθέσιμη για το περιβάλλον των X Windows.
Με την εντολή cd (change directory) μπορούμε να αλλάξουμε τον τρέχοντα κατάλογο ή κατάλογο εργασίας μας. Μπορούμε να πάμε απευθείας σ έναν συγκεκριμένο κατάλογο γράφοντας το όνομα διαδρομής ή το όνομα του καταλόγου, ως εξής :
# cd /usr/bin
Με την εντολή cd .. πηγαίνουμε στον γονικό κατάλογο του καταλόγου που είμαστε και με την εντολή cd / στον αρχικό κατάλογο του συστήματος ή τη ρίζα (root). Με την εντολή cd χωρίς ορίσματα ή με την cd ? μπορούμε να πάμε στον οικείο ή αρχικό ή προσωπικό κατάλογό μας, όπως π.χ. /usr/mary, σ αυτόν δηλαδή που μας έχει εκχωρήσει το Linux για να κρατάμε τα αρχεία μας.
Η εντολή cd είναι ενσωματωμένη στον φλοιό και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες γι αυτήν με την εντολή man.
Η εντολή pwd (print working directory) εμφανίζει τον ενεργό ή τρέχοντα κατάλογο ή κατάλογο εργασίας μας.
# pwd
/usr/bin
Με την εντολή find μπορούμε να βρίσκουμε αρχεία που είναι αποθηκευμένα στον σκληρό δίσκο. Η επόμενη εντολή αναζητεί στον κατάλογο /usr ένα αρχείο με το όνομα florina (επιλογή -name) και το εμφανίζει στην οθόνη (επιλογή -print).
# find /usr -name florina -print
Για να βρούμε τα προγράμματα (επιλογή -type f) του καταλόγου /usr/bin που δεν έχουμε χρησιμοποιήσει τις τελευταίες 100 ημέρες (επιλογή -atime), δίνουμε την ακόλουθη εντολή :
# find /usr/bin -type f -atime +100 -print
Η εντολή find δέχεται και τους γνωστούς χαρακτήρες μπαλαντέρ (wildcards), όπως είναι οι * και ?.\. Με την επιλογή -xdev περιορίζουμε τις αναζητήσεις στο τρέχον σύστημα αρχείων του Linux, διαφορετικά η find θα συνεχίσει την αναζήτηση σε μονάδες cd-rom και σε partitions του Dos και των Windows. Αυτό συμβαίνει όταν η αναζήτησή μας ξεκινάει από τον αρχικό κατάλογο ή root (/).
Με την εντολή whereis μπορούμε να βρίσκουμε στα γρήγορα αρχεία. Η εντολή αυτή μάς δείχνει ακόμη πού βρίσκονται το δυαδικό, το πηγαίο και το αρχείο σελίδας εγχειριδίου για το αρχείο που δίνουμε σαν όρισμα. Για παράδειγμα, η επόμενη εντολή μάς ενημερώνει ότι το αρχείο της εντολής find βρίσκεται στον κατάλογο /usr/bin και η σελίδα εγχειριδίου της εντολής βρίσκεται στον κατάλογο /usr/man/man1.
# whereis find
find: /usr/bin/find /usr/man/man1/find.1
Με την επιλογή -b μπορούμε να αναζητήσουμε μόνο τη δυαδική έκδοση ενός αρχείου προγράμματος, ως εξής :
# whereis -b find
find: /usr/bin/find
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η εντολή whereis ψάχνει σε συγκεκριμένους καταλόγους του συστήματος, που συνήθως είναι οι /usr/man, /usr/bin και /usr/sbin, κάτι που δεν μπορούμε να το αλλάξουμε. Έτσι, μπορεί να είναι γρηγορότερη στην αναζήτηση από την εντολή find, αλλά είναι πολύ πιθανό να μην μπορέσει να εντοπίσει κάποια αρχεία που δεν ανήκουν σε κάποιον από τους στάνταρτ καταλόγους αναζήτησης που χρησιμοποιεί.
Με την εντολή locate μπορούμε να κάνουμε αναζητήσεις αρχείων χωρίς να ψάχνουμε στους καταλόγους του συστήματος, για να επιταχύνουμε έτσι τη διαδικασία. Προς τον σκοπό αυτό δημιουργούμε μια βάση δεδομένων με τα ονόματα των αρχείων και τις θέσεις τους. Έτσι, η εντολή locate κάνει αναζήτηση μόνο σ ένα συγκεκριμένο αρχείο και όχι σ ολόκληρο τον δίσκο.
Για παράδειγμα, για να βρούμε όλα τα PostScript αρχεία που υπάρχουν στο σύστημά μας, δηλ. όλα τα αρχεία που έχουν στο τέλος του ονόματός τους τους χαρακτήρες .ps, δίνουμε την εξής εντολή :
# locate *.ps
Για να δημιουργήσουμε τη βάση δεδομένων που θα χρησιμοποιεί η εντολή locate για τις αναζητήσεις της, δίνουμε την εντολή updatedb, εφόσον όμως είμαστε συνδεδεμένοι σαν χρήστης root.
# updatedb
Η βάση δεδομένων που θα δημιουργηθεί θα έχει το όνομα locatedb και θα βρίσκεται στον κατάλογο /var/lib. Όπως είναι φανερό, θα πρέπει να ενημερώνουμε τακτικά αυτή τη βάση δεδομένων με τα στοιχεία των νέων ή διαγραμμένων αρχείων.
Η εντολή whatis εμφανίζει μια γραμμή συνοπτικών πληροφοριών για μια εντολή, την οποία εξάγει από τη σελίδα εγχειριδίου της εντολής. Για παράδειγμα, για να εξακριβώσουμε τι κάνει η εντολή whereis, δίνουμε την εξής εντολή :
# whatis whereis
Οπως και με την εντολή locate, θα πρέπει πρώτα να δημιουργήσουμε μια βάση δεδομένων με τις συνοπτικές πληροφορίες εντολών, χρησιμοποιώντας την εντολή makewhatis, που υπάρχει στον κατάλογο /usr/sbin. Αυτή η βάση δεδομένων ονομάζεται whatis και βρίσκεται στον κατάλογο /usr/man/man1. Όπως είναι φανερό, θα πρέπει να ενημερώνουμε τακτικά αυτή τη βάση δεδομένων.
Με την εντολή apropos μπορούμε να αναζητήσουμε αρχεία που δεν θυμόμαστε την ακριβή ονομασία τους. Για παράδειγμα, αν δεν θυμόμαστε ποια είναι η εντολή που ψάχνει για αρχεία, μπορούμε να δώσουμε το εξής :
# apropos search
Θα εμφανισθεί μια λίστα εντολών από τη βάση δεδομένων whatis, στην οποία ψάχνει η εντολή apropos σύμφωνα με το όρισμα που της δώσαμε. Το ίδιο σχεδόν αποτέλεσμα με την εντολή apropos δίνει και η εντολή man με την επιλογή -K, ως εξής :
# man -K PostScript
Η εντολή ls (list directory) εμφανίζει τα περιεχόμενα του τρέχοντος καταλόγου. Με την επιλογή -m εμφανίζει τα αρχεία σαν μια ενιαία γραμμή, χωρισμένα με κόμματα και με οριζόντια ταξινόμηση, ενώ με την επιλογή -x τα εμφανίζει ταξινομημένα κατακόρυφα.
Με την επιλογή -F εμφανίζει τους υποκαταλόγους του τρέχοντος καταλόγου, προσθέτοντας το σύμβολο / στο τέλος του ονόματος κάθε καταλόγου. Η επιλογή -a σε συνδυασμό με την -F εμφανίζει όλα τα περιεχόμενα, αρχεία και καταλόγους, του τρέχοντος καταλόγου.
Με την επιλογή -l μπορούμε να δούμε όλα τα στοιχεία των αρχείων και των καταλόγων του τρέχοντος καταλόγου. Ο πρώτος χαρακτήρας μπορεί να έχει την τιμή d, που σημαίνει ότι πρόκειται για κατάλογο, ή την τιμή -, που σημαίνει ότι πρόκειται για αρχείο.
Οι επόμενοι 9 χαρακτήρες, που ανήκουν στην πρώτη στήλη, εμφανίζουν τα δικαιώματα read, write και execute για ένα αρχείο ή κατάλογο για τις τρεις κατηγορίες χρηστών (κάτοχος, ομάδα και άλλοι). Στη δεύτερη στήλη εμφανίζεται το πλήθος των συνδέσμων (links) του αρχείου, μετά το όνομα του κατόχου του (owner), μετά το όνομα της ομάδας χρηστών στην οποία ανήκει το αρχείο, μετά το μέγεθος του αρχείου σε bytes, η ημερομηνία και ώρα δημιουργίας ή τελευταίας τροποποίησής του και τέλος το όνομα του αρχείου.
Η εντολή ls υποστηρίζει και τη χρήση χαρακτήρων μπαλαντέρ (wildcards). Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την εντολή ls για να εμφανίσουμε τα περιεχόμενα άλλων καταλόγων, αναφέροντας το όνομα ή τη διαδρομή του καταλόγου, όπως φαίνεται στην επόμενη εντολή.
# ls /usr/bin
Η εντολή dir είναι παρόμοια με την προκαθορισμένη μορφή της εντολής ls και παρουσιάζει τα αρχεία του τρέχοντος καταλόγου ταξινομημένα σε στήλες, ενώ η εντολή vdir είναι παρόμοια με την εντολή ls -l και παρουσιάζει την πλήρως αναπτυγμένη λίστα πληροφοριών για τα αρχεία του τρέχοντος καταλόγου.
Η εντολή tree εμφανίζει με γραφικό τρόπο μια δομή καταλόγων του συστήματος. Υποστηρίζει τους χαρακτήρες μπαλαντέρ και χρησιμοποιεί τις ίδιες επιλογές με την εντολή ls.
Για παράδειγμα, για να εμφανίσουμε τη δομή του καταλόγου /usr/user1, δηλ. όλους τους υποκαταλόγους και τα αρχεία που περιέχει, μπορούμε να δώσουμε την εξής εντολή :
# tree /usr/user1
Με την επιλογή -d της εντολής tree μπορούμε να δούμε μόνο τους υποκαταλόγους του τρέχοντος καταλόγου και όχι τα αρχεία.
Η εντολή cat (concatenate) εμφανίζει τα περιεχόμενα ενός αρχείου στην οθόνη. Μπορεί, όμως, να στείλει τα περιεχόμενα ενός ή περισσοτέρων αρχείων σ άλλα αρχεία. Επειδή έχει πολλές και διαφορετικές χρήσεις, θα την δούμε καλύτερα με παραδείγματα.
Η επόμενη εντολή εμφανίζει τα περιεχόμενα του αρχείου file01.
# cat file01
Με την επιλογή -n μπορούμε να δούμε τα περιεχόμενα ενός αρχείου με αρίθμηση των γραμμών του.
# cat -n file01
Η εντολή cat δέχεται και χαρακτήρες μπαλαντέρ. Έτσι, η επόμενη εντολή εμφανίζει τα περιεχόμενα όσων αρχείων το όνομά τους αρχίζει με τους χαρακτήρες file.
# cat -n file*
Η επόμενη εντολή εμφανίζει τα περιεχόμενα δύο αρχείων, το ένα μετά το άλλο.
# cat file01 file02
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την εντολή cat με τον τελεστή ανακατεύθυνσης > για τον συνδυασμό (συνένωση) ενός ή περισσοτέρων αρχείων, όπως στο επόμενο παράδειγμα, όπου συνενώνουμε τα περιεχόμενα των αρχείων file01 και file02 και δημιουργούμε το αρχείο file03.
# cat file01 file02 > file03
Η επόμενη εντολή προσθέτει (προσαρτά) τα περιεχόμενα του αρχείου file01 στο τέλος του αρχείου file02.
# cat file01 >> file02
Η επόμενη εντολή προσθέτει (προσαρτά) τα περιεχόμενα των αρχείων file01 και file02 στο τέλος του αρχείου file03.
# cat file01 file02 >> file03
Η επόμενη εντολή δημιουργεί το αρχείο myfile ή το διαγράφει αν ήδη υπάρχει και μπορούμε να γράψουμε ό,τι κείμενο θέλουμε. Για να βγούμε στη γραμμή εντολών, πρέπει να πατήσουμε τα πλήκτρα Control+D.
# cat > myfile
Η εντολή more ανήκει σε μια οικογένεια εντολών που αποκαλούνται εντολές σελιδοποίησης της εξόδου ή pagers. Με τις εντολές αυτές μπορούμε να εξετάζουμε το περιεχόμενο ενός αρχείου κατά μία οθόνη ή μία γραμμή τη φορά. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε μεγάλα αρχεία.
Η επόμενη εντολή εμφανίζει τα περιεχόμενα του αρχείου longfile και μόλις γεμίσει μία οθόνη περιμένει να πατήσουμε το πλήκτρο spacebar για να προχωρήσουμε κατά μία οθόνη ή το πλήκτρο enter για να προχωρήσουμε κατά μία γραμμή ή το πλήκτρο Β για να πάμε μία οθόνη προς τα πίσω.
# more longfile
Μπορούμε να εκτελέσουμε εντολές του Linux μέσα από τη γραμμή εντολής της more, χρησιμοποιώντας σαν πρόθεμα τον χαρακτήρα !.
Η εντολή less είναι μια εντολή σελιδοποίησης της εξόδου που έχει αρκετά περισσότερα χαρακτηριστικά από την εντολή more. Τα πλεονεκτήματα της εντολής less έναντι της more είναι τα εξής :
Με την εντολή head μπορούμε να δούμε τις πρώτες γραμμές ενός αρχείου. Η επόμενη εντολή εμφανίζει τις 5 πρώτες γραμμές όλων των αρχείων που το όνομά τους αρχίζει με τους χαρακτήρες xm και βρίσκονται στον κατάλογο /usr/ man/man1.
# head -5 /usr/man/man1/xm*
Επειδή η εντολή head εμφανίζει εξ ορισμού τα ονόματα των αρχείων στην έξοδο που δημιουργεί, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιλογή -q για να ακυρώσουμε την εμφάνισή τους.
Με την εντολή tail μπορούμε να δούμε τις τελευταίες γραμμές ενός αρχείου. Η επόμενη εντολή εμφανίζει τις 12 τελευταίες γραμμές του αρχείου messages που βρίσκεται στον κατάλογο /var/log.
# tail -12 /var/log/messages
Με την εντολή touch μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αρχείο ή να αλλάξουμε την ημερομηνία της τελευταίας τροποποίησης ενός αρχείου. Την χρησιμοποιούμε συνήθως για να αλλάζουμε την ημερομηνία/ώρα ενός αρχείου σύμφωνα με την τρέχουσα ώρα του συστήματος ή με μια ώρα που θέλουμε εμείς.
Η επόμενη εντολή δημιουργεί ένα αρχείο με το όνομα newfile, αν αυτό δεν υπάρχει ήδη, ή αλλάζει την ημερομηνία/ώρα τελευταίας τροποποίησης του αρχείου σύμφωνα με την τρέχουσα ημερομηνία/ώρα.
# touch newfile
Η επόμενη εντολή ορίζει σαν ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης του αρχείου newfile την 25/12/1999 και ώρα 11 πμ.
# touch -t 1225110099 newfile
Μπορούμε να αλλάξουμε την ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης ενός αρχείου και να το κάνουμε να φαίνεται νεώτερο, όταν θέλουμε να μην διαγραφεί αυτόματα από τα προγράμματα εκκαθάρισης.
Με την εντολή rm (remove) μπορούμε να διαγράψουμε αρχεία, τα οποία όμως δεν μπορούμε να επαναφέρουμε. Με την επιλογή -i μάς ρωτάει αν πράγματι θέλουμε να διαγράψουμε ένα αρχείο, με την επιλογή -f επιβάλλουμε τη διαγραφή ενός αρχείου και με την επιλογή -r κάνει αναδρομική διαγραφή ενός δένδρου καταλόγων, δηλ. ξεκινάει από το τέλος μια δομής καταλόγων και διαγράφει προς τα πάνω.
# rm file
# rm file1 file2
# rm file*
# rm -i file
# rm -f new*
# rm -fr katalog1
Με την εντολή mkdir (make directory) μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν ή περισσότερους καταλόγους που να ανήκουν, δηλ. να έχουν σαν γονικό, στον τρέχοντα κατάλογο.
# mkdir katalog1
# mkdir katalog1 katalog2 katalog3
Με την επιλογή -p μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ιεραρχία καταλόγων, ως εξής :
# mkdir -p florina/history/ancient
Με την παραπάνω εντολή δημιουργήθηκε μια δενδρική δομή καταλόγων και δεν χρειάστηκε έτσι να δώσουμε την εντολή mkdir τρεις φορές.
Με την εντολή rmdir (remove directory) μπορούμε να διαγράψουμε καταλόγους. Ο κατάλογος που θέλουμε να διαγράψουμε πρέπει να είναι άδειος, δηλ. να μην περιέχει αρχεία και άλλους καταλόγους, και πρέπει να βρισκόμαστε στον γονικό κατάλογο του καταλόγου που θέλουμε να διαγράψουμε.
Με την επιλογή -p μπορούμε να διαγράψουμε ιεραρχίες καταλόγων, αλλά πρέπει να καθορίσουμε ολόκληρο το δένδρο καταλόγων που θέλουμε να διαγράψουμε.
# rmdir katalog1
# rmdir -p florina/history/ancient
Με την εντολή mv (move) μπορούμε να μετονομάσουμε αρχεία και καταλόγους ή να τα μετακινήσουμε σ άλλη θέση ή να τα μετονομάσουμε και να τα αλλάξουμε και θέση. Η επόμενη εντολή μετονομάζει το αρχείο file1 σε file2.
# mv file1 file2
Η επόμενη εντολή αλλάζει το όνομα του καταλόγου katalog1 σε katalog2, ανεξάρτητα από το αν αυτός είναι κενός ή όχι.
# mv katalog1 katalog2
Επειδή η εντολή mv αντικαθιστά χωρίς να ρωτάει αρχεία και καταλόγους που έχουν το ίδιο όνομα με το καινούργιο όνομα που επιλέγουμε, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιλογή -b για να δημιουργηθεί ένα εφεδρικό αντίγραφο ασφαλείας για τα αρχεία και τους καταλόγους που έχουν ίδιο όνομα με το καινούργιο όνομα που επιλέγουμε συν τον χαρακτήρα ή την επιλογή -i για να μας ρωτάει αν θέλουμε να αντικατασταθεί το αρχείο ή ο κατάλογος.
# mv -b file1 file2
# mv -i file1 file2
# mv -bi file1 file2
Με την εντολή cp (copy) μπορούμε να αντιγράφουμε αρχεία και καταλόγους. Η απλούστερη μορφή της εντολής φαίνεται παρακάτω, όπου δημιουργούμε ένα αντίγραφο του αρχείου file1 με το όνομα file2 και στον ίδιο κατάλογο.
# cp file1 file2
Για να αποφύγουμε τις ανεπιθύμητες αντικαταστάσεις αρχείων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις επιλογές -b και -i με παρόμοιο τρόπο όπως και με την εντολή mv.
Η επόμενη εντολή αντιγράφει όλα τα αρχεία του καταλόγου katalog1 στον κατάλογο katalog2.
# cp katalog1/* katalog2
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιλογή -r για να αντιγράψουμε έναν κατάλογο σ έναν άλλον. Η επόμενη εντολή αντιγράφει τον κατάλογο katalog1 και όλα τα αρχεία του στον κατάλογο katalog2.
# cp -r katalog1 katalog2
Με την επιλογή -P μπορούμε να αντιγράψουμε ένα αρχείο μαζί με ολόκληρη τη δομή υποκαταλόγων στην οποία περιέχεται. Η επόμενη εντολή αντιγράφει όχι μόνο το αρχείο file1, αλλά δημιουργεί και την ίδια δομή καταλόγων στη θέση προορισμού.
# cp -P katalog1/katalog2/file1 katalog3
Με την εντολή ln (link) μπορούμε να δημιουργήσουμε συνδέσμους, οι οποίοι διακρίνονται σε ρητούς (hard) και σε συμβολικούς (symbolic). Για να δημιουργήσουμε έναν ρητό σύνδεσμο, καθορίζουμε ένα δεύτερο όνομα αρχείου, το οποίο μπορούμε να χρησιμοποιούμε για να αναφερόμαστε στο πρωτότυπο αρχείο, όπως φαίνεται στην επόμενη εντολή :
# ln file1 file2
Μετά την εκτέλεση της παραπάνω εντολής, τα δύο αρχεία θα είναι πανομοιότυπα και θα αναφέρονται στον ίδιο χώρο του δίσκου. Αν κάνουμε αλλαγές σ ένα από τα δύο, οι αλλαγές αυτές θα φαίνονται και στο άλλο αρχείο. Αν, όμως, διαγράψουμε το ένα από τα δύο, θα παραμείνει το άλλο.
Για να δημιουργήσουμε έναν συμβολικό σύνδεσμο, χρησιμοποιούμε την εντολή ln με την επιλογή -s, όπως φαίνεται στην επόμενη εντολή.
# ln -s file1 file2
Αν δώσουμε τώρα την εντολή ls -l file*, θα εμφανισθεί δίπλα από το όνομα του αρχείου file2 ένα βέλος (->) που θα δείχνει προς το αρχείο file1 και που θα επισημαίνει ότι το αρχείο file2 είναι ένας συμβολικός σύνδεσμος προς το αρχείο file1.
Το αρχείο file2 εμφανίζεται να έχει μικρότερο και όχι ίσο μέγεθος με το αρχείο file1 και ένας συμβολικός σύνδεσμος είναι στην ουσία ένα όνομα διαδρομής ή ένα ψευδώνυμο (alias) για το πρωτότυπο αρχείο.
Αν διαγράψουμε τον συμβολικό σύνδεσμο τίποτα δεν θα συμβεί στο πρωτότυπο αρχείο, ενώ αν διαγράψουμε το πρωτότυπο αρχείο, ο συμβολικός σύνδεσμος θα είναι άχρηστος.
Ωστόσο οι συμβολικοί σύνδεσμοι έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δείχνουν σ έναν κατάλογο του δίσκου. Η επόμενη εντολή δημιουργεί έναν συμβολικό σύνδεσμο προς έναν κατάλογο που είναι αρκετά μακρύς και έτσι μπορούμε να αναφερόμαστε σ αυτόν μ ένα σύντομο ψευδώνυμο.
# ln -s /usr/local/games play
# cd play
Οι κανονικές ή τακτικές εκφράσεις (regular expressions) είναι μοτίβα χαρακτήρων, με ειδική σύνταξη, τα οποία ταιριάζουν με αλφαριθμητικά μέσα σε αρχεία κειμένου. Τα σημαντικότερα από τα μοτίβα αυτά είναι τα εξής :
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα :
# ls *.txt
# ls *[0-9]*
# ls *[0-9]
# ls *[a-z][0-9]*
# ls *\?*
Στην οικογένεια των εντολών grep ανήκουν οι grep, egrep και fgrep. Με τις εντολές αυτές μπορούμε να κάνουμε αναζητήσεις στο περιεχόμενο ενός ή περισσοτέρων αρχείων. Η επόμενη εντολή αναζητά όλες τις γραμμές του αρχείου file1 που ξενικούν με έναν αριθμό :
# grep U [0-9] file1
Η επόμενη εντολή χρησιμοποιεί την επιλογή -n με την οποία μπορούμε να δούμε τους αριθμούς των γραμμών του αρχείου που περιέχουν το αναζητούμενο κείμενο.
# grep -n "florina" file1
Με την επιλογή -f μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα αρχείο το οποίο θα περιέχει τις αναζητούμενες λέξεις ή εκφράσεις και μετά να δηλώσουμε στην εντολή grep να χρησιμοποιήσει τα περιεχόμενα αυτού του αρχείου.
# grep -f mywords file1
Η εντολή tar επιζεί από τις πρώτες ημέρες των υπολογιστών, πριν από την εμφάνιση των δισκετών, των σκληρών δίσκων και των cd-roms, όταν υπήρχαν μόνο μαγνητικές ταινίες για την αποθήκευση των δεδομένων. Με την εντολή tar μπορούμε να δημιουργήσουμε γρήγορα και εύκολα ένα αρχείο αρχειοθέτησης από τα περιεχόμενα ενός οποιουδήποτε καταλόγου.
Η επόμενη εντολή χρησιμοποιεί την επιλογή -c και δημιουργεί ένα αρχείο αρχειοθέτησης με το όνομα mydir.tar για όλα τα περιεχόμενα του καταλόγου mydir.
# tar -c mydir > mydir.tar
Με την επιλογή -v μπορούμε να δούμε ποιοι κατάλογοι και ποια αρχεία προστίθενται στο αρχείο αρχειοθέτησης, ενώ με την επιλογή -w η εντολή tar μάς ρωτά για κάθε αρχείο και κατάλογο αν θέλουμε να προστεθεί ή όχι στο αρχείο αρχειοθέτησης. Με την επιλογή -t μπορούμε να δούμε τα περιεχόμενα του αρχείου αρχειοθέτησης.
Για να κάνουμε την αντίστροφη εργασία, δηλ. να επαναφέρουμε τα περιεχόμενα ενός αρχείου αρχειοθέτησης, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις επιλογές -x και -f, αλλά και την επιλογή -v για να δούμε ποια αρχεία επαναφέρονται.
# tar -xvf mydir.tar
Με την επιλογή -w μπορούμε να επαναφέρουμε επιλεκτικά όσα αρχεία θέλουμε από το αρχείο αρχειοθέτησης.
# tar -xvwf mydir.tar
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η εντολή tar αντικαθιστά τα υπάρχοντα περιεχόμενα αρχείων όταν εξάγουμε ένα αρχείο με το ίδιο όνομα από το αρχείο αρχειοθέτησης.
Με την εντολή gzip μπορούμε να συμπιέζουμε και να εξοικονομούμε πολύ χώρο στον δίσκο για τα μεγάλα και όχι τόσο συχνά χρησιμοποιούμενα αρχεία. Συχνά θα συναντάμε αρχεία με τις επεκτάσεις .tgz ή .tar.gz, που υποδηλώνουν αρχεία αρχειοθέτησης που δημιουργήθηκαν με την εντολή tar και συμπιέστηκαν με την εντολή gzip.
Για να συμπιέσουμε ένα αρχείο, δίνουμε την εξής εντολή :
# gzip mydir.tar
Εξ ορισμού, η εντολή gzip συμπιέζει το αρχείο, προσθέτει σ αυτό την επέκταση .gz και διαγράφει το πρωτότυπο αρχείο. Για να αποσυμπιέσουμε ένα αρχείο, χρησιμοποιούμε την εντολή gunzip ή την εντολή gzip με την επιλογή -d, αλλά θα πρέπει το αρχείο που θέλουμε να αποσυμπιέσουμε να έχει την επέκταση .gz.
Με την επιλογή -S μπορούμε να καθορίσουμε δική μας επέκταση και με την επιλογή -l μπορούμε να δούμε τα συμπιεσμένα ή αποσυμπιεσμένα μεγέθη των αρχείων κατά τη διάρκεια της συμπίεσης ή της αποσυμπίεσης. Με την επιλογή -t μπορούμε να ελέγχουμε την ακεραιότητα του συμπιεσμένου αρχείου.
Η εντολή compress συμπιέζει αρχεία και τους δίνει την επέκταση .Ζ. Για να συμπιέσουμε ένα αρχείο, δίνουμε την εντολή :
# compress file
ενώ για να το αποσυμπιέσουμε, δίνουμε την εντολή :
# uncompress file.Z
Ο φλοιός (shell) μάς παρέχει ένα σύστημα επικοινωνίας με το Linux, μέσω του οποίου μπορούμε να τρέχουμε προγράμματα. Είναι ένας διερμηνευτής γραμμών εντολών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκκίνηση, αναστολή, διακοπή ή και συγγραφή προγραμμάτων. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Linux και ένα από τα βασικότερα στοιχεία της σχεδίασης τόσο του Linux όσο και του Unix.
Αν φανταστούμε τον πυρήνα (kernel) του Linux στο κέντρο μιας σφαίρας, τότε ο φλοιός είναι το εξωτερικό επίπεδο που περιβάλλει τον πυρήνα. Υπάρχουν πολλοί τύποι φλοιών και για να εξακριβώσουμε ποιον φλοιό χρησιμοποιούμε, πρέπει να δούμε τα περιεχόμενα του αρχείου /etc/passwd και να βρούμε τη γραμμή με το όνομα χρήστη που έχουμε συνδεθεί. Ο φλοιός που χρησιμοποιούμε θα αναφέρεται στο τέλος της γραμμής, όπως π.χ. /bin/bash.
Ο bash είναι ο προκαθορισμένος φλοιός για το Red Hat Linux, δουλεύει όμοια με τον φλοιό sh, αλλά διαθέτει και ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των φλοιών csh και ksh. ’λλοι γνωστοί φλοιοί είναι οι pdksh, tcsh, zsh και ash.
Ανακατεύθυνση Εισόδου και Εξόδου
Οταν δίνουμε μια εντολή από τη γραμμή εντολής, ο φλοιός διερμηνεύει την εντολή και η εντολή στέλνει την έξοδό της, δηλ. το αποτέλεσμα της εκτέλεσής της, στην οθόνη. Μπορούμε, όμως, να ανακατευθύνουμε, δηλ. να στείλουμε αλλού την έξοδο μιας εντολής, όπως σ ένα αρχείο ή και στην είσοδο μιας άλλης εντολής.
Για να κάνουμε ανακατεύθυνση εξόδου (output redirection), χρησιμοποιούμε το σύμβολο >. Η επόμενη εντολή στέλνει την έξοδό της, δηλ. τη λίστα με τα αρχεία και τους καταλόγους του τρέχοντος καταλόγου, σ ένα αρχείο με όνομα output.txt.
# ls -l > output.txt
Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το σύμβολο <, για να κάνουμε ανακατεύθυνση εισόδου (input redirection), δηλ. να δώσουμε στοιχεία για μια εντολή όχι από το πληκτρολόγιο, αλλά από μια άλλη εντολή ή από ένα αρχείο.
Η επόμενη εντολή στέλνει ένα μήνυμα στον χρήστη john με το περιεχόμενο του αρχείου file01.
# mail john < file01
Εκτός από την στάνταρτ είσοδο (standard input), που είναι το πληκτρολόγιο, και την στάνταρτ έξοδο (standard output), που είναι η οθόνη, υπάρχει και η στάνταρτ έξοδος σφάλματος (standard error output), η οποία εκτυπώνει τα μηνύματα σφάλματος στην οθόνη.
Για κάθε είσοδο και έξοδο εκχωρείται ένας αριθμός αρχείου στον φλοιό, που είναι το 0 για την στάνταρτ είσοδο, το 1 για την στάνταρτ έξοδο και το 2 για την στάνταρτ έξοδο σφάλματος. Για να ανακατευθύνουμε την έξοδο σφάλματος, χρησιμοποιούμε τον τελεστή 2>, όπως φαίνεται στο επόμενο παράδειγμα.
# sort file02 2> file_error
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι όταν κάνουμε ανακατεύθυνση της εξόδου μιας εντολής σ ένα αρχείο, αυτό το αρχείο είτε δημιουργείται αν δεν υπάρχει ή διαγράφεται και αντικαθίσταται με τα νέα περιεχόμενα αν υπάρχει ήδη.
Με τον τελεστή >> μπορούμε να προσθέσουμε την έξοδο μιας εντολής στο τέλος ενός αρχείου, όπως φαίνεται στο επόμενο παράδειγμα.
# cat >> file01
Με τον τελεστή << μπορούμε να δηλώσουμε τον χαρακτήρα που θα σημάνει το τέλος της καταχώρησης, όπως στο επόμενο παράδειγμα, όπου δηλώνουμε σαν χαρακτήρα τέλους αρχείου την τελεία (.).
# cat > file01 <<.
Οι μεταβλητές περιβάλλοντος (environment variables) είναι προκαθορισμένες σε διάφορα αρχεία κειμένου, τα οποία υπάρχουν στο οικείο κατάλογο και στον κατάλογο /etc. Για τον φλοιό bash, οι προκαθορισμένες μεταβλητές περιβάλλοντος ορίζονται στο αρχείο /etc/profile και για τον κάθε χρήστη στο αρχείο .bash_profile που υπάρχει στον προσωπικό του κατάλογο.
Με την εντολή printenv μπορούμε να δούμε μια λίστα των μεταβλητών περιβάλλοντος που χρησιμοποιούνται την τρέχουσα στιγμή :
# printenv
Μια από τις σημαντικότερες είναι η μεταβλητή PATH, η οποία κατευθύνει τον φλοιό για το πού μπορεί να βρει τα εκτελέσιμα προγράμματα. Η μεταβλητή PS1 ορίζει τοΗΗ αλφαριθμητικό προτροπής της γραμμής εντολών.
Εκτέλεση Εντολών στο Παρασκήνιο
Για να τρέξουμε μια εντολή στο παρασκήνιο χρησιμοποιούμε τον τελεστή &. Όταν μια εντολή εκτελείται στο παρασκήνιο, ελευθερώνεται το τερματικό για να μπορούμε να εκτελέσουμε κι άλλη εντολή. Στην εντολή που εκτελείται στο παρασκήνιο εκχωρείται ένας αριθμός διεργασίας, τον οποίο μπορούμε να δούμε με την εντολή ps (process status).
# sort file01 &
# ps
Για να διακόψουμε (τερματίσουμε) μια εντολή που εκτελείται στο παρασκήνιο, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την εντολή kill και τον αριθμό διεργασίας της εντολής, όπως στο παρακάτω παράδειγμα.
# kill 235
Η διοχέτευση (piping) των εντολών γίνεται με τη χρήση του τελεστή | και σημαίνει πρακτικά ότι η έξοδος μιας εντολής γίνεται είσοδος σε μια άλλη εντολή κοκ. Η επόμενη εντολή διοχετεύει τη λίστα αρχείων του τρέχοντος καταλόγου στην εντολή lpr για εκτύπωση.
# ls | lpr
Η επόμενη εντολή διοχετεύει ένα αρχείο κειμένου (έγγραφο) στην εντολή wc για να μετρηθούν οι γραμμές, οι λέξεις και οι χαρακτήρες του κειμένου και μετά στέλνει με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μια αναφορά στον χρήστη mary, η οποία περιέχει το πλήθος των γραμμών, των λέξεων και των χαρακτήρων του εγγράφου.
# cat file.txt | wc | mail mary
Η επόμενη εντολή ταξινομεί το αρχείο myfile με την εντολή sort, εξαφανίζει τις διπλές εμφανίσεις των γραμμών με την εντολή uniq και μορφοποιεί το αποτέλεσμα στην οθόνη με την εντολή less.
# sort myfile | uniq | less
Τις εντολές που χρησιμοποιούμε πολλές φορές μπορούμε να τις αποθηκεύσουμε σ ένα αρχείο κειμένου και να τις μετατρέψουμε σε εκτελέσιμο αρχείο, στην ουσία σε εντολές, με την εντολή chmod.
Για παράδειγμα, για να δημιουργήσουμε μια δική μας, καινούργια εντολή, με το όνομα myc, η οποία να εμφανίζει την τρέχουσα ημερομηνία του συστήματος, μια λίστα των συνδεδεμένων χρηστών και τα μηνύματα που έχουμε στο γραμματοκιβώτιό μας, μπορούμε να δημιουργήσουμε το εξής αρχείο κειμένου :
# cat > myc
date
who
Μετά μπορούμε να το κάνουμε εκτελέσιμο με την εντολή chmod :
# chmod +x myc
Οπότε για να το εκτελέσουμε, γράφουμε απλά :
# myc
Το X Window System είναι μια μεταφορά του προγράμματος Χ11 από την εταιρεία XFree86 Project, Inc. Είναι ένα γραφικό περιβάλλον επικοινωνίας με τον χρήστη και καταλαμβάνει περίπου 50 ΜΒ. Στον κατάλογο /usr/X11R6 υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τα Χ11.
Ενα από τα καλύτερα χαρακτηριστικά των Χ11 είναι το ότι μας δίνουν τη δυνατότητα να επιλέξουμε πώς θέλουμε να γίνει η διαχείριση των παραθύρων και των προγραμμάτων μας στην οθόνη. Η διαχείριση της οθόνης γίνεται μέσω ενός client προγράμματος διαχείρισης παραθύρων (windows manager).
Γνωστοί διαχειριστές παραθύρων είναι οι fvwm2, AnotherLevel, fvwm, twm κ.ά. Οι περισσότεροι περιέχουν μια γραμμή εργασιών, ένα ιεραρχικό μενού Start, γραφικά εικονίδια, τρισδιάστατα πλήκτρα παραθύρων καθώς και γραμμές κύλισης. Μπορούμε να δημιουργήσουμε δικά μας εικονίδια για τη γραμμή εργασιών και να προσθέσουμε λειτουργικές μονάδες κώδικα, που θα εκτελούνται μ ένα κλικ του ποντικιού.
Υπάρχουν πάνω από 50 διαχειριστές παραθύρων για τα Χ11, όπου ο καθένας έχει διαφορετικά θέματα, χρώματα για την επιφάνεια εργασίας, πλήκτρα και μηχανισμούς παραθύρων. Η επιλογή ενός διαχειριστή παραθύρων είναι θέμα προσωπικής προτίμησης. Όλοι οι διαχειριστές παραθύρων χειρίζονται παράθυρα τερματικού (terminal windows), αλλά διαφέρουν ως προς την ευχρηστία, το μέγεθος και το στυλ.
Μπορούμε να εγκαταστήσουμε πολλούς διαχειριστές παραθύρων στο σύστημά μας και να χρησιμοποιούμε όποιον θέλουμε. Πολλούς διαχειριστές παραθύρων μπορούμε να τους φορτώσουμε και από το Internet. Για κάθε διαχειριστή παραθύρων που εγκαθιστούμε στο σύστημά μας, υπάρχει ένα αρχείο ρυθμίσεων στο οποίο μπορούμε να επέμβουμε για να προσαρμόσουμε την εμφάνιση και τη συμπεριφορά του διαχειριστή παραθύρων.
Πρέπει ακόμα να εισάγουμε το όνομα του διαχειριστή παραθύρων στο αρχείο .xinitrc του προσωπικού μας καταλόγου, για να μπορούμε να τον τρέξουμε κατά την εκκίνηση του Linux.
Αλλοι γνωστοί διαχειριστές παραθύρων είναι ο Motif ή mwm, ο CDE (Common Desktop Environment), ο KDE, που είναι ένα πλήρες και πολύ δημοφιλές γραφικό περιβάλλον που μοιάζει πολύ με τα γνωστά μας Windows, ο Enlightenment, ο mlvwm και ο wm2.
Τα Προγράμματα Τερματικού για τα Χ11
Τα client προγράμματα προσομοίωσης τερματικού των Χ11 μάς παρέχουν μια κονσόλα με πρόσβαση στον φλοιό. Μπορούμε να έχουμε ανοικτά πολλά παράθυρα τερματικού για να αντιγράφουμε και να επικολλάμε πληροφορίες μεταξύ προγραμμάτων.
Το client πρόγραμμα nxterm, που είναι ένα πρόγραμμα προσομοίωσης τερματικού, αποτελεί μια παραλλαγή του προγράμματος xterm, αλλά με δυνατότητα χρώματος. Εμφανίζει ένα παράθυρο με μια γραμμή εντολής και μπορούμε να τρέχουμε προγράμματα, να κάνουμε επεξεργασία κειμένου και να εκτελούμε οποιαδήποτε άλλη λειτουργία του Linux.
Από το πάνω αριστερό πλήκτρο του παραθύρου μπορούμε να αλλάζουμε το μέγεθος και τη θέση του παραθύρου, να ελαχιστοποιούμε, μεγιστοποιούμε και να κλείνουμε το παράθυρο και να τερματίζουμε τη λειτουργία του παραθύρου και των προγραμμάτων που ξεκινήσαμε απ αυτό. Από το πάνω δεξιά πλήκτρο μπορούμε επίσης να ελαχιστοποιούμε και να μεγιστοποιούμε το παράθυρο.
Το πρόγραμμα προσομοίωσης τερματικού rxvt, που υποστηρίζει χρώμα, μας παρέχει λιγότερες αλλά χρησιμότερες λειτουργίες σε σχέση με τα προγράμματα nxterm και xterm.
Οι Βασικές Λειτουργίες των Χ11
Υπάρχουν ορισμένες βασικές λειτουργίες που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε για τη χρήση των Χ11 και των client ?nianαμμάτων που τρέχουμε στα Χ11. Οι επιλογές των Χ11 είναι γνωστές με το όνομα X Toolkit και μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες γι αυτές από το αρχείο /usr/X11/man/man1.
Για να καθορίσουμε το πώς και πού θα εμφανίζεται το παράθυρο του client προγράμματος στην οθόνη, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιλογή geometry, με τη μορφή -geometry πλάτος x ύψος+Χ συντεταγμένη+Υ συντεταγμένη, όπως στο επόμενο παράδειγμα.
# rxvt -geometry 80x25+0+0 &
Η εντολή αυτή ξεκινά ένα παράθυρο προσομοίωσης τερματικού του rxvt με πλάτος 80 χαρακτήρες και ύψος 25 γραμμές στην πάνω αριστερή γωνία της οθόνης.
Μπορούμε να ορίζουμε τα χρώματα προσκηνίου και φόντου για διαφορετικά μέρη του παραθύρου ενός client προγράμματος των Χ11 με τις επιλογές -bg για το χρώμα φόντου και -fg για το χρώμα προσκηνίου. Για παράδειγμα, για να ξεκινήσουμε το πρόγραμμα προσομοίωσης τερματικού rxvt με κίτρινο κείμενο πάνω σε κόκκινο φόντο, μπορούμε να δώσουμε την εξής εντολή :
# rxvt -bg red -fg yellow
Αλλες επιλογές είναι η -bd για το χρώμα του περιγράμματος των παραθύρων και οι -rv και +rv για την αντιστροφή της φωτεινότητας ή των χρωμάτων της οθόνης.
Προσαρμογή της Επιφάνειας Εργασίας
Με την εντολή xsetroot, που υπάρχει στον κατάλογο /usr/X11R6/bin, μπορούμε να αλλάξουμε το χρώμα του φόντου της οθόνης. Η επόμενη εντολή ορίζει σαν χρώμα φόντου το κόκκινο.
# xsetroot -solid red
Στον κατάλογο /usr/include/X11/bitmaps υπάρχουν 90 περίπου διαφορετικά μοτίβα (bitmap γραφικά) που μπορούμε να επιλέξουμε για την επιφάνεια εργασίας μας. Η επόμενη εντολή φορτώνει το αρχείο γραφικών wide_weave από τον κατάλογο bitmap γραφικών των Χ11 και εμφανίζει το μοτίβο αυτού του αρχείου με το καθοριζόμενο χρώμα φόντου.
# xsetroot -bitmap /usr/include/X11/bitmaps/wide_weave -bg red
Αφού βρούμε ένα χρώμα φόντου ή ένα μοτίβο που να μας ικανοποιεί, μπορούμε να τοποθετήσουμε την κατάλληλη εντολή xsetroot στο αρχείο .xinitrc στον προσωπικό μας κατάλογο, έτσι ώστε το φόντο της επιφάνειας εργασίας να διαμορφώνεται αυτόματα κάθε φορά που συνδεόμαστε στα Χ11.
Με το client πρόγραμμα xloadimage μπορούμε να εμφανίσουμε διάφορα αρχεία γραφικών στην οθόνη και όχι μόνο της μορφής bitmap. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιλογή -supported για να εξακριβώσουμε τις μορφές των αρχείων γραφικών που αναγνωρίζει η εντολή xloadimage.
# xloadimage -supported
Με την επόμενη εντολή μπορούμε να εμφανίσουμε ένα γραφικό στην επιφάνεια εργασίας σε πλευρική παράθεση,
# xloadimage -onroot florina.gif
και με την επόμενη εντολή μπορούμε να εμφανίσουμε ένα γραφικό στην επιφάνεια εργασίας, αλλά μόνο ένα αντίγραφό του και όχι σε πλευρική παράθεση.
# xloadimage -onroot -fullscreen florina.gif
Με την εντολή xset μπορούμε να ορίσουμε μια προφύλαξη οθόνης (screensaver). Aea να ενεργοποιήσουμε μια προφύλαξη οθόνης, χρησιμοποιούμε την επιλογή s με τη λέξη on, ενώ για να ορίσουμε το χρονικό διάστημα σε δευτερόλεπτα που πρέπει να περάσει για να ενεργοποιηθεί η προφύλαξη οθόνης, χρησιμοποιούμε την επιλογή s ακολουθούμενη από μια τιμή σε δευτερόλεπτα.
Με την επιλογή s και τη λέξη activate μπορούμε να δοκιμάσουμε την προφύλαξη οθόνης που υπάρχει στον X11 server που χρησιμοποιούμε.
# xset s on
# xset s 60
# xset s activate
Οι παραπάνω εντολές εμφανίζουν μια κενή οθόνη. Για να βλέπουμε ένα γραφικό και ένα μοτίβο φόντου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιλογή noblank, ως εξής :
# xset s noblank
Υπάρχει και το client πρόγραμμα xscreensaver στον κατάλογο /usr/X11R6 /bin. Η επόμενη εντολή ενεργοποιεί την προφύλαξη οθόνης μετά από 5 λεπτά χωρίς καμία δραστηριότητα.
# xscreensaver -timeout 5 &
Το client πρόγραμμα xlock είναι ένα εξαιρετικά προχωρημένο πρόγραμμα κλειδώματος τερματικού, με πολλές επιλογές και πολλές ενσωματωμένες εικόνες. Με την εντολή αυτή μπορούμε να προστατεύσουμε με κωδικό πρόσβασης την οθόνη μας, αλλά μπορούμε να εμφανίσουμε και προφύλαξη οθόνης.
Η επόμενη εντολή εμφανίζει μια τυχαία επιλογή από τα animations που περιλαμβάνει η εντολή xlock, όπου το καθένα τρέχει για 10 δευτερόλεπτα και δεν υπάρχει κλείδωμα της οθόνης.
# xlock -duration 10 -nolock -mode random
Με το client πρόγραμμα xmessage μπορούμε να δημιουργούμε σύντομες σημειώσεις σαν υπενθυμίσεις. Με το επόμενο παράδειγμα σημειώνουμε έναν αριθμό τηλεφώνου που πρέπει να καλέσουμε.
# xmessage "must call john at 13:15 at number 950-100"
Υπάρχει και το client πρόγραμμα ical στον κατάλογο /usr/X11R6/bin, που είναι ένα βοήθημα διαχείρισης προσωπικών πληροφοριών και χρονοδιαγράμματος.
Τα Χ11 προσφέρουν αρκετά διαφορετικά ρολόγια. Το client πρόγραμμα rclock μπορούμε να το χρησιμοποιούμε σαν ρολόι αλλά και για την εμφάνιση υπενθυμίσεων για τις εργασίες μας ή για τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Η επόμενη εντολή εμφανίζει ένα κόκκινο τετράγωνο ρολόι με κίτρινους δείκτες στην πάνω δεξιά γωνία μιας επιφάνειας εργασίας με διαστάσεις 800 x 600.
# rclock -bg red -fg yellow -update 1 -geometry 80x80+718+0 &
Το client πρόγραμμα xclock εμφανίζει εξ ορισμού ένα αναλογικό ρολόι, αλλά με την επιλογή -digital μπορούμε να εμφανίσουμε ένα ψηφιακό ρολόι. Με την επιλογή -chime μπορούμε να προσθέσουμε έναν ήχο ο οποίος θα ακούγεται κάθε μισή ώρα. Η επόμενη εντολή εμφανίζει ένα ρολόι διαστάσεων 80 x 80 pixels με κίτρινο φόντο, κόκκινους δείκτες ώρας και πρώτων λεπτών και έναν δείκτη δευτερολέπτων.
# xclock -chime -hd red -hl red -update 2 -geometry 80x80 -bg yellow
Η επόμενη εντολή εμφανίζει ένα ψηφιακό ρολόι με κίτρινο φόντο.
# xclock -chime -update 1 -digital -bg yellow
Το client πρόγραμμα xdaliclock χρησιμοποιεί animation για τα ψηφία και έχει πολλές επιλογές για τον έλεγχο των ψηφίων, των χρωμάτων, του σχήματος και των γραμματοσειρών που χρησιμοποιούμε στην ψηφιακή ένδειξη.
Η επόμενη εντολή εμφανίζει ένα διαφανές ψηφιακό ρολόι με δυνατότητα μετακίνησης, του οποίου τα ψηφία αλλάζουν συνέχεια χρώμα.
# xdaliclock -24 -cycle -shape -font 9x15 -geometry +697+3
Το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο στο Linux
Από τεχνική άποψη, στη διακίνηση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου εμπλέκονται δύο ξεχωριστά προγράμματα, που αποκαλούνται transport agent και user agent. Ο όρος transport agent χαρακτηρίζει ένα πρόγραμμα που τρέχει συνήθως σαν δαίμονας (daemon) και στέλνει αρχεία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από έναν υπολογιστή στον επόμενο αυτόματα.
Ο όρος user agent χαρακτηρίζει ένα πρόγραμμα που χρησιμοποιείται για την ανάγνωση και διαχείριση των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Αφού εγκαταστήσουμε το Linux, υπάρχουν όλα τα προγράμματα που θα χρειαστούμε για τη δημιουργία, αποστολή και λήψη μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Το Linux χρησιμοποιεί σαν transport agent το πρόγραμμα sendmail, το οποίο διαμορφώνεται και τρέχει αυτόματα όταν εκκινούμε το λειτουργικό σύστημα. Για το πρόγραμμα του user agent, έχουμε πολλές δυνατότητες επιλογής.
Επειδή συνδεόμαστε στο Internet μέσω του πρωτοκόλλου ΡΡΡ, η γενική προσέγγιση που ακολουθούμε στον χειρισμό του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι να γράφουμε τα μηνύματα και τις απαντήσεις μας χωρίς σύνδεση (offline), μετά να συνδεόμαστε, να στέλνουμε τα μηνύματά μας, να ανακτάμε όσα μηνύματα περιμένουν στον λογαριασμό μας και μετά να αποσυνδεόμαστε.
Για να ανακτήσουμε τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον λογαριασμό μας στον Παροχέα Υπηρεσιών Internet (ISP), θα πρέπει να ξέρουμε τη διεύθυνση ΙΡ ή το όνομα του διακομιστή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (mail server). Για να πάρουμε τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, θα χρειαστούμε το πρόγραμμα popclient, που υπάρχει στον κατάλογο /usr/bin.
Θα πρέπει επίσης να ξέρουμε το πρωτόκολλο POP (Post Office Protocol) που χρησιμοποιεί ο Παροχέας Υπηρεσιών Internet, μαζί με το όνομα χρήστη (username) και τον κωδικό πρόσβασής μας (password). Οι περισσότεροι παροχείς υποστηρίζουν το ΡΟΡ2 ή το ΡΟΡ3.
Για να ανακτήσουμε τώρα τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δίνουμε την εξής εντολή :
# /etc/ppp/ppp-on
# popclient -3 -u username -p password mailserver.yourisp.com
Μπορούμε να τοποθετήσουμε αυτή την εντολή σ ένα αρχείο κειμένου με όνομα π.χ. mymail, και να το κάνουμε εκτελέσιμο με την εντολή chmod +x. Το πρόγραμμα popclient ανακτά τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον mail server του ?αni?έα ISP και μετά λεει στον διακομιστή να τα διαγράψει. Εξ ορισμού, τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μεταφέρονται σ ένα αρχείο που έχει το όνομα χρήστη και ανήκει στον κατάλογο /var/spool/mail.
Για την ανάκτηση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μας, υπάρχει και το πρόγραμμα fetchmail, το οποίο παρέχει λίγες περισσότερες λειτουργίες και τρέχει σε κατάσταση δαίμονα, ελέγχοντας αν έχουμε νέα μηνύματα κατά τη διάρκεια της σύνδεσής μας.
Η χρήση του είναι ως εξής :
# fetchmail -p POP3 florina.gr
Θα μας ζητήσει τον κωδικό πρόσβασης, θα ανακτήσει τα μηνύματα που μας περιμένουν στον mail server και θα τα διαγράψει από τον διακομιστή. Με την επιλογή -c ελέγχει απλά αν έχουμε νέα μηνύματα και αναφέρει το πλήθος τους.
Αφού ανακτήσουμε τα μηνύματα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μας, για να τα διαβάσουμε και για να απαντήσουμε σε όσα απ αυτά θέλουμε, υπάρχουν τα προγράμματα ανάγνωσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Το πρόγραμμα mail, που υπάρχει στον κατάλογο /bin, είναι το πιο απλό και εύχρηστο πρόγραμμα ανάγνωσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά δεν τρέχει σε πλήρη οθόνη. Μπορεί να στέλνει και να λαμβάνει μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά μπορούμε να δουλεύουμε μόνο από τη γραμμή εντολής.
Για να στείλουμε ένα μικρό μήνυμα, μπορούμε να καλέσουμε το mail από τη γραμμή εντολής αναφέροντας τη διεύθυνση του παραλήπτη, ως εξής :
# mail john@florina.gr
Subject : Hallo from kostas
Hallo my friend.
Nice to hear from you.
...
.
EOT
Το πρόγραμμα mail θα μας ζητήσει το θέμα (Subject:) του μηνύματος. Γράφουμε το θέμα και το κυρίως σώμα του μηνύματος και για να τελειώσουμε γράφουμε μια τελεία (.) σε μια νέα γραμμή για να αποσταλεί το μήνυμα.
Για να διαβάσουμε τα μηνύματά μας, αφού συνδεθούμε στον Παροχέα και αφού τα ανακτήσουμε με μια από τις εντολές popclient ή fetchmail, γράφουμε απλά το όνομα του προγράμματος mail, ως εξής :
Το πρόγραμμα mail θα διαβάσει το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μας από τον κατάλογο /var/spool/mail, θα παρουσιάσει το κάθε μήνυμα σε ξεχωριστή γραμμή με τη διεύθυνση του αποστολέα, την ημερομηνία, το μέγεθος και το θέμα του. Η προτροπή θα είναι το σύμβολο & και το τρέχον μήνυμα θα έχει σαν πρόθεμα το σύμβολο >.
Οι βασικές επιλογές του προγράμματος mail είναι οι εξής :
Για να στείλουμε ένα ολόκληρο αρχείο κειμένου σαν μήνυμα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον τελεστή ανακατεύθυνσης εισόδου (<) και την επιλογή -s για να ορίσουμε το θέμα του μηνύματος, ως εξής :
# mail -s "Message from Kostas" john@florina.gr < mymessage.txt
Το πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου pine, που υπάρχει στον κατάλογο /usr/bin, αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον σαν ένα διαλογικό πρόγραμμα ανάγνωσης μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ομάδων συζήτησης. Το πρόγραμμα pine διαθέτει επίσης έναν εύχρηστο συντάκτη κειμένων με το όνομα pico.
Για να τρέξουμε το pine, γράφουμε απλά :
# pine
και το πρόγραμμα εκκινεί και δημιουργεί έναν κατάλογο με όνομα mail, μαζί με το αρχείο παραμέτρων διαμόρφωσης .pinerc, στον προσωπικό μας κατάλογο.
Πριν αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε το πρόγραμμα για να στέλνουμε μηνύματα, θα πρέπει να το διαμορφώσουμε έτσι ώστε να αναγνωρίζει το δικό μας user name, τον mail server και τον news server του Παροχέα μας. Για τον σκοπό αυτό, γράφουμε s και μετά c για να εμφανισθεί η οθόνη παραμέτρων διαμόρφωσης του pine.
Εισάγουμε το προσωπικό μας όνομα (personal name), το domain του Παροχέα, το όνομα του διακομιστή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (mail server) και, αν το ξέρουμε, το όνομα του διακομιστή ομάδων συζήτησης (news server) του Παροχέα. Γράφουμε e για να αποθηκεύσουμε τις αλλαγές.
Για να δημιουργήσουμε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, πατάμε το πλήκτρο c (compose). Στο πλαίσιο To: μπορούμε να καθορίσουμε περισσότερους από έναν παραλήπτες, χωρίζοντας τα ονόματά τους με κόμματα, στο πλαίσιο Cc: τους παραλήπτες που θα πάρουν κοινοποίηση του μηνύματος, στο πλαίσιο Attchmnt: τα συνημμένα αρχεία του μηνύματος και στο πλαίσιο Subject: το θέμα του μηνύματος.
Μπορούμε να γράψουμε το κυρίως σώμα του μηνύματος χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες του συντάκτη κειμένων pico. Για να στείλουμε το μήνυμα, μπορούμε να πατήσουμε τα πλήκτρα Control+X ή να το αποθηκεύσουμε και να αναβάλλουμε την αποστολή του για αργότερα με τα πλήκτρα Control+O.
Το πρόγραμμα pine τοποθετεί τα νέα μηνύματα στον κατάλογο INBOX, μέσα στον προσωπικό μας κατάλογο, αλλά μπορούμε να δημιουργήσουμε και δικούς μας καταλόγους για να οργανώσουμε όπως θέλουμε το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο.
Για να διαβάσουμε ένα μήνυμα από τη λίστα, το επιλέγουμε και πατάμε το πλήκτρο enter. Μπορούμε με απλές εντολές, να διαγράψουμε (delete), να επαναφέρουμε (undelete), να προωθήσουμε (forward), να απαντήσουμε (reply), να αποθηκεύσουμε και να δημιουργήσουμε μηνύματα.
Με το πρόγραμμα elm μπορούμε να στείλουμε ένα μήνυμα από τη γραμμή εντολής, χρησιμοποιώντας παρόμοια σύνταξη μ αυτήν της εντολής mail :
# elm -s "Message from Kostas" john@florina.gr < mymessage.txt
Οταν αρχικά ξεκινάμε το πρόγραμμα elm, μας ρωτά αν θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν κατάλογο με όνομα Mail μέσα στον προσωπικό μας κατάλογο. Αφού ανακτήσουμε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μας, το πρόγραμμα διαβάζει τα μηνύματά μας και τα εμφανίζει σε μια λίστα, παρόμοια μ αυτήν του προγράμματος pine.
Οι λειτουργίες του είναι παρόμοιες μ αυτές του προγράμματος pine και οι ρυθμίσεις του αποθηκεύονται στο αρχείο elmrc στον κατάλογο .elm του προσωπικού μας καταλόγου.
Με την εντολή pr (print), που υπάρχει στον κατάλογο /usr/bin, μπορούμε να μορφοποιήσουμε αρχεία κειμένου, δηλ. να προσθέσουμε κεφαλίδες και υποσέλιδα (headers/footers), περιθώρια σελίδας (margins) και αρίθμηση σελίδων (page numbers).
Η επόμενη εντολή μορφοποιεί το αρχείο myfile.txt, ξεκινώντας από τη σελίδα 4, με μια κεφαλίδα που περιέχει την ημερομηνία, την ώρα, τον αριθμό σελίδας και το κείμενο "This is my document", με αριστερό περιθώριο σελίδας 8 κενά διαστήματα. Η μορφοποιημένη έξοδος στέλνεται στο αρχείο output.txt, για να μπορούμε να την εκτυπώσουμε όποτε θέλουμε.
# pr +4 -h "This is my document" -o 8 < myfile.txt > output.txt
Οι εκτυπωτές είναι γνωστοί σαν συσκευές στο Linux και υπάρχουν ειδικά αρχεία γι αυτούς στον κατάλογο /dev. Οι συσκευές των παράλληλων εκτυπωτών έχουν ονόματα σαν τα /dev/lpn, όπου το n=0,1,2,... και οι συσκευές των σειριακών εκτυπωτών έχουν ονόματα σαν τα /dev/ttySn, όπου το n=0,1,2,...
Για να εξακριβώσουμε αν ο εκτυπωτής μας λειτουργεί, μπορούμε να δοκιμάσουμε να στείλουμε τη λίστα αρχείων ενός καταλόγου στον εκτυπωτή, με την εξής εντολή :
# ls > /dev/lp1
Το αρχείο κειμένου /etc/printcap περιέχει στοιχεία για όλους τους εγκατεστημένους εκτυπωτές του συστήματός μας. Στην ουσία πρόκειται για μια βάση δεδομένων των εκτυπωτών που συνδέονται είτε απευθείας είτε μέσω δικτύου με τον υπολογιστή μας και περιγράφει τις δυνατότητες του κάθε εκτυπωτή.
Το Linux χρησιμοποιεί ένα σύστημα διαχείρισης εκτυπώσεων (spooling) και όταν αρχικά εκκινούμε το σύστημα, το Linux ξεκινά τον δαίμονα lpd, ο οποίος τρέχει στο παρασκήνιο και περιμένει για αιτήσεις εκτύπωσης. Μπορούμε να ξεκινήσουμε μια αίτηση εκτύπωσης με την εντολή lpr, ως εξής :
# lpr myfile.txt
# lpr mydocument.ps
Οι παραπάνω εντολές αποθηκεύουν προσωρινά (spool) την έξοδο που κατευθύνεται στον εκτυπωτή, σ ένα αρχείο στον κατάλογο /var/spool. Μπορούμε να στείλουμε για εκτύπωση περισσότερα από ένα αρχεία και να παρακολουθούμε τη σειρά και την κατάσταση εκτύπωσής τους με την εντολή lpq.
Με την εντολή lprm μπορούμε να σταματήσουμε μια εργασία εκτύπωσης, δίνοντας τον αριθμό που της έχει εκχωρήσει το σύστημα, και με την εντολή lpc μπορούμε να αλλάζουμε τη σειρά εκτύπωσης των εργασιών.
Με το πρόγραμμα printtool, που υπάρχει στον κατάλογο /usr/bin, μπορούμε να εγκαταστήσουμε, αλλάξουμε ή διαγράψουμε έναν τοπικό εκτυπωτή. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα διαμόρφωσης εκτυπωτών, που χρησιμοποιείται με το X Windows System, και μπορούμε να το τρέχουμε είτε από τη γραμμή εντολής είτε μέσω του προγράμματος control-panel των Χ11.
Για να τρέξει το printtool, θα πρέπει να ξεκινήσουμε τα Χ11, να είμαστε ο χρήστης root και μετά να γράψουμε μια από τις επόμενες εντολές σ ένα παράθυρο τερματικού :
# control-panel ή # printtool
Στο κύριο παράθυρο του printtool θα υπάρχουν όλοι οι εκτυπωτές που είναι ορισμένοι στη βάση δεδομένων /etc/printcap. Από εδώ μπορούμε να προσθέσουμε, να τροποποιήσουμε ή να διαγράψουμε τις υπάρχουσες καταχωρήσεις εκτυπωτών.
Τα Εργαλεία Γραφικών του Linux
Το Linux υποστηρίζει πολλές μορφές αρχείων γραφικών καθώς και προγράμματα για την μετατροπή τους σε διαφορετικές μορφές αρχείων. Με την εντολή xwd μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αρχείο γραφικών από τα περιεχόμενα ενός παραθύρου Χ11 αφού πρώτα επιλέξουμε το παράθυρο και κάνουμε κλικ πάνω του.
# xwd > graphics.xwd
Ενα από τα καλύτερα εργαλεία διαχείρισης γραφικών του Linux είναι το πρόγραμμα GIMP (GNU Image Manipulation Program), που είναι ένα ικανό και πολύπλοκο πρόγραμμα με πολλές λειτουργίες. Υποστηρίζει μενού, εργαλεία επεξεργασίας, πολλά φίλτρα και εργαλεία για τη δημιουργία ειδικών εφέ, πολλαπλά παράθυρα εικόνων, πολλαπλά επίπεδα σε κάθε εικόνα, πολλαπλή αναίρεση καθώς και δυνατότητα εισαγωγής και εξαγωγής σε 24 διαφορετικές μορφές αρχείων γραφικών.
Το αρχείο gimprc, που βρίσκεται στον κατάλογο .gimp μέσα στον προσωπικό μας κατάλογο, περιέχει τις παραμέτρους διαμόρφωσης του προγράμματος. Πληροφορίες τεκμηρίωσης για το πρόγραμμα υπάρχουν στον κατάλογο /usr/doc/ gimp.
Το πακέτο ImageMagick είναι μια συλλογή επτά προγραμμάτων, όπου ορισμένα απ αυτά απαιτούν το X Window System, ενώ άλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τη γραμμή εντολής. Τα προγράμματα αυτά είναι τα εξής :
Εκτενείς πληροφορίες τεκμηρίωσης για το πρόγραμμα αυτό υπάρχουν στον κατάλογο /usr/doc/ImageMagick.
Αλλα προγράμματα επεξεργασίας γραφικών είναι τα xv, gv και xpaint καθώς και το xfig για να σχεδιάζουμε πολύπλοκα γραμμικά ή τεχνικά σχέδια. Τα προγράμματα αυτά βρίσκονται στον κατάλογο /usr/X11R6/bin eae ie ?ecnioinίες για τη χρήση τους στον κατάλογο /usr/doc.
Η εντολή dc, που υπάρχει στον κατάλογο /usr/bin, είναι ένα βοήθημα αριθμομηχανής που τρέχει από τη γραμμή εντολής και χρησιμοποιεί αντίστροφη Πολωνική αναγραφή (RPN) για την εκτέλεση των υπολογισμών του. Υποστηρίζει περισσότερους από 30 τελεστές και εσωτερικές εντολές.
Για παράδειγμα, για να προσθέσουμε δύο αριθμούς, γράφουμε πρώτα τους αριθμούς, μετά τον τελεστή + και τέλος την εντολή p για να εκτυπώσουμε την τιμή που τοποθέτησε στον σωρό (stack) ο τελεστής πρόσθεσης. Με την εντολή q τερματίζουμε τη λειτουργία του προγράμματος dc. Η εντολή dc χρησιμοποιεί 256 διαφορετικούς καταχωρητές, δηλ. περιοχές προσωρινής αποθήκευσης για τα αποτελέσματα των υπολογισμών μας.
Το xcalc είναι ένα από τα πιο γνωστά βοηθήματα αριθμομηχανής και διατίθεται με το X Window System. Υπάρχει στον κατάλογο /usr/X11R6/bin και έχει μόνο δύο επιλογές γραμμής εντολής, την -stipple, που δίνει χρώμα στο φόντο της επιφάνειας εργασίας του xcalc, και την -rpn, που λεει στο xcalc να χρησιμοποιεί την αναγραφή RPN για την εκτέλεση των υπολογισμών.
# xcalc -stipple &
# xcalc -rpn -stipple &
Το πρόγραμμα αριθμομηχανής dtcalc υποστηρίζει πολλές λειτουργίες και μπορεί να προσομοιώσει τη χρήση μιας αριθμομηχανής εκτέλεσης λογικών, επιστημονικών ή οικονομικών πράξεων.
Μπορούμε να κάνουμε υπολογισμούς στο δυαδικό (binary), στο οκταδικό (octal), στο δεκαδικό (decimal) καθώς και στο δεκαεξαδικό (hexadecimal) σύστημα. Μπορούμε ακόμη να καθορίζουμε δικές μας συναρτήσεις (functions) και σταθερές (constants).
Η εντολή units υπάρχει στον κατάλογο /usr/bin και με τη βοήθειά της μπορούμε να κάνουμε μετατροπές από μίλια σε μέτρα, από ουγκιές σε γαλόνια, από εκτάρια σε τετραγωνικά μίλια κ.ά. Η εντολή δουλεύει διαβάζοντας τη βιβλιοθήκη κανόνων μετατροπής από το αρχείο units.lib, που βρίσκεται στον κατάλογο /usr/lib.
Γράφουμε units για να εκτελεστεί η εντολή, στην προτροπή You have: γράφουμε π.χ. mile, στην προτροπή You want: γράφουμε π.χ. kilometer και το σύστημα μάς εμφανίζει πόσα χιλιόμετρα έχει ένα μίλι και το αντίστροφο.
Με το πρόγραμμα ical, που βρίσκεται στον κατάλογο /usr/X11R6/bin, μπορούμε να αποθηκεύουμε ραντεβού και υπενθυμίσεις σ ένα προσωπικό ημερολόγιο. Διαθέτει γραφικό σύστημα επικοινωνίας, δυνατότητα για αντιγραφή και επικόλληση, ειδοποιήσεις για επερχόμενα συμβάντα, λίστες υποχρεώσεων κ.ά.
Οταν τρέχουμε το πρόγραμμα ical, εμφανίζεται ο τρέχον μήνας και η τρέχουσα ημέρα μαζί με μια λίστα για καταχωρήσεις σημειώσεων ή ραντεβού στα δεξιά. Το πρόγραμμα αυτό χρησιμοποιεί πολλά μενού και επιλογές και αποτελεί έναν βολικό τρόπο για να οργανώνουμε εργασίες σε προσωπική ή ομαδική βάση.
Ελεγχος Ημερολογίου με το emacs
Με τον συντάκτη κειμένων emacs μπορούμε να ελέγξουμε το τρέχον ημερολόγιο, να εμφανίσουμε μια λίστα εορτών και να κρατήσουμε ένα προσωπικό ημερολόγιο με υπενθυμίσεις για ραντεβού και συναντήσεις.
Αφού ξεκινήσουμε την έκδοση του emacs για τα Χ11, μπορούμε να εμφανίσουμε ένα ημερολόγιο του προηγούμενου, του τρέχοντα και του επόμενου μήνα με την εντολή Display Calendar του μενού Tools. Αν κάνουμε κλικ στο παράθυρο ημερολογίου, η γραμμή των μενού του emacs αλλάζει, εμφανίζοντας τα μενού Goto, Holidays, Diary και Moon.
Από το μενού Holidays μπορούμε να εμφανίσουμε μια λίστα μ όλες τις εορτές ή να μαρκάρουμε εμείς τις εορτές. Από το μενού Moon μπορούμε να εμφανίσουμε τις διάφορες φάσεις της σελήνης.
Η εντολή su (superuser), που βρίσκεται στον κατάλογο /bin, μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε κάποιες εργασίες στο σύστημα σαν χρήστης root, ακόμα κι αν έχουμε συνδεθεί σαν ένας κανονικός χρήστης. Μόλις δώσουμε την εντολή su, το σύστημα θα μας ζητήσει τον κωδικό πρόσβασης (password) του root και για να επιστρέψουμε στην προηγούμενη κατάσταση του απλού χρήστη, πρέπει να δώσουμε την εντολή exit.
Η Εντολή uptime εμφανίζει πόσο χρόνο λειτουργεί το Linux, πόσοι χρήστες είναι συνδεδεμένοι καθώς και τρεις μέσους όρους φόρτου του συστήματος. Η εντολή w εμφανίζει αρχικά τις ίδιες πληροφορίες με την εντολή uptime και μετά αναφέρει τι κάνουν οι χρήστες που είναι συνδεδεμένοι την τρέχουσα στιγμή στο σύστημα.
Με την εντολή adduser, που βρίσκεται στον κατάλογο /usr/sbin, μπορούμε να δημιουργούμε νέους χρήστες εφόσον έχουμε συνδεθεί σαν χρήστης root. Μαζί με την εντολή καθορίζουμε και το όνομα του νέου χρήστη, ως εξής :
# adduser mary
Η παραπάνω εντολή δημιουργεί έναν νέο λογαριασμό χρήστη με το όνομα mary, στον οποίο αναθέτει έναν αριθμό αναγνώρισης χρήστη (UID) και έναν αριθμό αναγνώρισης ομάδας (GID). Μετά δημιουργεί έναν προσωπικό κατάλογο (home directory) γι αυτόν τον χρήστη, τον /home/mary, έναν κατάλογο για τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (mailbox), τον /var/spool/mail/mary, και τέλος μάς υπενθυμίζει να καθορίσουμε έναν κωδικό πρόσβασης (password).
Με την εντολή passwd μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν κωδικό πρόσβασης για έναν νέο χρήστη ή να αλλάξουμε τον κωδικό πρόσβασης ενός παλιού χρήστη. Αυτή η εντολή δημιουργεί μια καταχώρηση στο αρχείο /etc/passwd. Για να προσθέσουμε ή να αλλάξουμε έναν κωδικό πρόσβασης, γράφουμε την εντολή passwd μαζί με το όνομα χρήστη, ως εξής :
# passwd mary
New UNIX password:
Retype new UNIX password:
Θα μας ζητηθεί ένας κωδικός πρόσβασης, τον οποίο θα πρέπει να γράψουμε δύο φορές για επιβεβαίωση και ο οποίος θα καταγραφεί κρυπτογραφημένος στο αρχείο /etc/passwd.
Με την εντολή chfn (change finger configuration) μπορούμε να εισάγουμε τυπικές πληροφορίες για έναν λογαριασμό χρήστη. Δίνουμε την εντολή μαζί με ένα όνομα χρήστη και μετά γράφουμε το πλήρες όνομα, τη διεύθυνση και τα τηλέφωνα εργασίας και οικίας.
# chfn mary
Changing finger information for mary.
Name [RHS Linux User] : Miss Mary Papadopoulou
Office [ ] : 11, Arrianou ave., 531 00 Florina
Office phone [ ] : 0385/66666
Home Phone [ ] : 0385/23456
Η εντολή finger εξάγει τις πληροφορίες για έναν χρήστη από το αρχείο /etc/passwd και τις εκτυπώνει σε ευανάγνωστη μορφή.
# finger mary
Login: mary Name : Miss Mary Papadopoulou
Directory: /home/mary Shell: /bin/bash
Office: 11, Arrianou ave., 531 00 Florina Office Phone: 0385/66666
Home Phone: 0385/23456
Never logged in.
No mail.
No Plan.
Η Δομή των Καταλόγων του Linux
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το λογισμικό που συνοδεύει τον πυρήνα του Linux προέρχεται από διάφορα συστήματα Unix. Τα προγράμματα που έχουν σχέση με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και τις εκτυπώσεις, προέρχονται από το BSD (Berkeley Software Distribution) Unix, ενώ η οργάνωση των αρχείων προέρχεται από το System V Unix της ΑΤ&Τ. Η δομή των καταλόγων του Linux φαίνεται στην παρακάτω λίστα.
/, ο αρχικός κατάλογος (root directory)
bin, διάφορα χρήσιμα προγράμματα
boot, Linux boot image.
dev, διάφορες συσκευές, όπως σειριακές θύρες, εκτυπωτές, δίσκοι κ.ά.
etc, αρχεία διαμόρφωσης για το δίκτυο, τα Χ11, το e-mail κ.ά.
home, οι προσωπικοί κατάλογοι των χρηστών.
lib, οι βιβλιοθήκες λογισμικού.
lost+found, αρχεία που ανακτήθηκαν από το πρόγραμμα e2fsck.
mnt, τα σημεία αντιστοίχησης άλλων συστημάτων αρχείων.
cdrom
dos
flash
floppy
proc, αρχεία κατάστασης του πυρήνα, συσκευών και διεργασιών.
root, ο κατάλογος εργασίας του root.
sbin, εκτελέσιμα αρχεία συστήματος.
tmp, χώρος αποθήκευσης των προσωρινών αρχείων.
usr, λογισμικό και διάφορες βιβλιοθήκες.
X11R6, το λογισμικό του X Window System.
bin, λογισμικό.
dict, λεξικά.
doc, έγγραφα FAQ, HOW-TO και τεκμηρίωση λογισμικού.
etc, αρχεία διαμόρφωσης λογισμικού.
games, παιχνίδια.
info, πληροφορίες για το GNU.
lib, βιβλιοθήκες λογισμικού.
local, προγράμματα που δεν βρίσκονται στο CD-ROM.
bin
doc
etc
games
info
lib
man
sbin
src, πηγαίος κώδικας για προγάμματα.
man, σελίδες εγχειριδίου.
man1 .. 9n
sbin
share
src, πηγαίος κώδικας του Linux.
linux -> linux-2.0.30
linux-2.0.30
tmp -> ../var/tmp
var, αρχεία καταγραφής συστήματος, συμπιεσμένα αρχεία βοήθειας.
Υπάρχουν τουλάχιστον 8 τύποι αρχείων στο Linux, αλλά οι 4 πιο σημαντικοί είναι οι εξής :
Ο κατάλογος /dev περιέχει συνήθως συσκευές που υποστηρίζουν είσοδο/έξοδο σε επίπεδο μπλοκ και χαρακτήρων. Η θύρα του modem ή του εκτυπωτη είναι πιθανότατα μια συσκευή χαρακτήρων, ενώ η μονάδα δισκέτας μια συσκευή μπλοκ.
Τα Δικαιώματα των Αρχείων στο Linux
Τα δικαιώματα των αρχείων στο Linux είναι τα εξής :
Στα στοιχεία ενός αρχείου που εμφανίζονται με την εντολή ls -l, βλέπουμε στην πρώτη στήλη από αριστερά τον χαρακτήρα για τον τύπο του αρχείου και μετά ένα σύνολο από 9 χαρακτήρες. Η πρώτη τριάδα χαρακτήρων αντιπροσώπεύει τα δικαιώματα του κατόχου του αρχείου (owner), η επόμενη τριάδα χαρακτήρων αφορά στην ομάδα (group) που ανήκει ο κάτοχος του αρχείου και η τελευταία τριάδα στα δικαιώματα που έχουν οι άλλοι χρήστες (other) του συστήματος για το αρχείο αυτό.
Τα δικαιώματα σε κάθε τριάδα αναφέρονται σαν ένα σύνολο rwx ή r--, δηλ. με τη σειρά δικαιώματα ανάγνωσης, εγγραφής και εκτέλεσης, όπου αν υπάρχει ο αντίστοιχος χαρακτήρας αυτό σημαίνει ότι ισχύει το δικαίωμα, ενώ αν υπάρχει ο χαρακτήρας - αυτό σημαίνει ότι δεν ισχύει το αντίστοιχο δικαίωμα.
Το αρχείο /etc/group περιέχει μια λίστα με τις ομάδες που έχουν καθοριστεί στο σύστημά μας και αναφέρει για κάθε ομάδα τους χρήστες που αυτή περιλαμβάνει. Όταν αρχικά δημιουργείται ένας λογαριασμός χρήστη, το σύστημα αντιστοιχίζει αυτόματα τον χρήστη στην ομάδα users και σε μια ομάδα που έχει ίδιο όνομα με το όνομα χρήστη.
Οταν δημιουργούμε ένα αρχείο, εμείς και τα μέλη της ομάδας στην οποία ανήκουμε έχουμε τα δικαιώματα ανάγνωσης και εγγραφής στο αρχείο. Για να αλλάξουμε τα δικαιώματα που παραχωρούνται εξ ορισμού όταν δημιουργούμε ένα αρχείο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την εντολή umask.
Με την εντολή chmod (change mode), που βρίσκεται στον κατάλογο /bin, μπορούμε να αλλάξουμε τα δικαιώματα ενός αρχείου ή ενός καταλόγου, εφόσον είμαστε εμείς ο κάτοχος (owner) του αρχείου ή του καταλόγου.
Η εντολή chmod έχει δύο βασικούς τρόπους χρήσης. Με τον πρώτο προσδιορίζουμε τα δικαιώματα που θέλουμε να δώσουμε ή να αφαιρέσουμε και για ποιους, δηλ. κάτοχο, ομάδα ή άλλους.
Για παράδειγμα, για να δώσουμε στην ομάδα (g) και στους άλλους (o) τα δικαιώματα ανάγνωσης (r) και εγγραφής (w) για το αρχείο myfile, δίνουμε την εξής εντολή :
# chmod go+rw myfile
ενώ για να αφαιρέσουμε από τον κάτοχο (u) το δικαίωμα εκτέλεσης (x) για το ίδιο αρχείο, δίνουμε την εξής εντολή :
# chmod u-x myfile
Με τον δεύτερο τρόπο χρησιμοποιούμε το οκταδικό σύστημα αρίθμησης και αντιστοιχούμε σε κάθε τριάδα δικαιωμάτων από έναν οκταδικό αριθμό. Αναλύουμε μετά τον οκταδικό αριθμό στο δυαδικό σύστημα και όπου υπάρχει το ψηφίο 1 δίνουμε το αντίστοιχο δικαίωμα, ενώ όπου υπάρχει το ψηφίο 0, αφαιρούμε το αντίστοιχο δικαίωμα.
Για παράδειγμα, η επόμενη εντολή δίνει τα δικαιώματα rw-rw-r- - στο αρχείο myfile και αυτό γιατί ο οκταδικός αριθμός 664 αντιστοιχεί στον δυαδικό 110110100.
# chmod 664 myfile
Η εντολή chown (change owner), που βρίσκεται στον κατάλογο /bin, χρησιμοποιείται για την αλλαγή της κυριότητας, δηλ. του κατόχου ή της ομάδας, των αρχείων ή των καταλόγων. Για να μπορέσουμε να αλλάξουμε τον κάτοχο ενός αρχείου, πρέπει να έχουμε συνδεθεί σαν χρήστης root.
Για παράδειγμα, η επόμενη εντολή αλλάζει τον κάτοχο του αρχείου myfile και τον κάνει να είναι ο john
# chown john myfile
Για να αλλάξουμε την ομάδα στην οποία ανήκει ένα αρχείο, δίνουμε την εξής εντολή :
# chmod :users myfile
Με την εντολή groups μπορούμε να εμφανίσουμε τις ομάδες στις οποίες ανήκουμε σαν χρήστης. Για παράδειγμα, η επόμενη εντολή δείχνει ότι ανήκουμε στις ομάδες χρηστών john και users.
# groups
john users
Για να δούμε σε ποιες ομάδες ανήκει ένας χρήστης, χρησιμοποιούμε το όνομά του σαν όρισμα στην εντολή groups, ως εξής :
# groups mary
mary : mary users
Η εντολή chgrp (change group), που βρίσκεται στον κατάλογο /bin, χρησιμοποιείται για την αλλαγή της ομάδας στην οποία ανήκει ένα αρχείο ή ένας κατάλογος. Δέχεται σαν όρισμα ένα όνομα ομάδας ή έναν κωδικό αριθμό ομάδας (GID).
Η επόμενη εντολή αλλάζει την ομάδα στην οποία ανήκει το αρχείο myfile και την κάνει να είναι η ομάδα users.
# chgrp users myfile
Με την εντολή newgrp (new group), που βρίσκεται στον κατάλογο /usr/bin, μπορούμε να καθορίσουμε την κύρια ή πρωτεύουσα ομάδα στην οποία θα ανήκουμε σαν χρήστες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν δημιουργήσουμε ένα καινούργιο αρχείο, αυτό αυτόματα θα ανήκει στην ομάδα που έχουμε καθορίσει με την εντολή newgrp.
Η επόμενη εντολή ορίζει ότι η κύρια ομάδα μας είναι η users και έτσι κάθε νέο αρχείο που θα δημιουργούμε, θα ανήκει στην ομάδα αυτή.
# newgrp users
Τα βασιζόμενα σε γραφικό περιβάλλον βοηθήματα διαχείρισης συστήματος της Red Hat Software μάς παρέχουν έναν αποτελεσματικό και βολικό τρόπο για τη διαμόρφωση και τη διαχείριση του συστήματός μας.
Με τον πίνακα ελέγχου (control-panel) μπορούμε να προσπελάσουμε 8 εργαλεία διαχείρισης του συστήματος. Θα πρέπει να τρέξουμε τα X Windows για να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε την εντολή control-panel, η οποία βρίσκεται στον κατάλογο /usr/bin. Θα πρέπει επίσης να συνδεθούμε σαν χρήστης root για να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία του πίνακα ελέγχου.
Για να ξεκινήσουμε τον πίνακα ελέγχου, γράφουμε τα εξής στη γραμμή εντολής ενός παραθύρου τερματικού των Χ11 :
# control-panel &
Με την εντολή usercfg μπορούμε να δημιουργούμε, να διαγράφουμε ή και να αλλάζουμε τα στοιχεία των χρηστών σ ένα γραφικό περιβάλλον. Για να τρέξουμε αυτή την εντολή, μπορούμε να κάνουμε κλικ στο πλήκτρο usercfg του παραθύρου του control-panel ή να ανοίξουμε ένα παράθυρο τερματικού και να γράψουμε τα εξής :
# usercfg
Η εντολή timetool χρησιμοποιείται για τον καθορισμό της ημερομηνίας και της ώρας του συστήματος και για να την χρησιμοποιήσουμε, μπορούμε να επιλέξουμε το πλήκτρο Date and Time στο παράθυρο του control-panel ή να γράψουμε τα εξής σ ένα παράθυρο τερματικού :
# timetool
Η εντολή netcfg παρέχει στους επόπτες συστημάτων έναν βολικό τρόπο για την εύκολη διαμόρφωση υπηρεσιών και συσκευών δικτύου. Εγκαθιστά υπηρεσίες δικτύωσης, όπως συνδέσεις βασιζόμενες στα πρωτόκολλα PPP (Point-to-Point Protocol) και SLIP (Serial Line Interface Protocol).
Μπορούμε ακόμα να καθορίσουμε το όνομα host (hostname) του υπολογιστή μας, να προσθέσουμε διευθύνσεις διακομιστών ονομάτων (nameservers) για σύνδεση μ έναν ISP ή να προσθέσουμε άλλες υπηρεσίες δικτύωσης στο σύστημά μας.
Μπορούμε να ξεκινήσουμε την εντολή netcfg από το παράθυρο του control-panel ή να γράψουμε τα εξής σ ένα παράθυρο τερματικού :
# netcfg &
Η εντολή modemtool δημιουργεί έναν συμβολικό σύνδεσμο με όνομα /dev/ modem, ο οποίος δείχνει σε μια σειριακή θύρα που καθορίζουμε. Μπορούμε να τρέξουμε την εντολή αυτή από το παράθυρο του control-panel κάνοντας κλικ στο πλήκτρο Modem Configuration ή να γράψουμε τα εξής σ ένα παράθυρο τερματικού :
# modemtool
Η εντολή glint εμφανίζει μια γραφική αναπαράσταση της βάσης δεδομένων λογισμικού του συστήματός μας η οποία χρησιμοποιείται από το εργαλείο Red Hat Package Manager ή rpm. Μπορούμε να τρέξουμε την εντολή glint από το παράθυρο του control-panel, κάνοντας κλικ στο πλήκτρο Package Management ή να γράψουμε τα εξής σ ένα παράθυρο τερματικού :
# glint &
Οταν ξεκινήσει η εντολή glint, χρησιμοποιεί την εντολή rpm για να εξετάσει τη βάση δεδομένων με το εγκατεστημένο λογισμικό στο σύστημά μας, η οποία βρίσκεται στον κατάλογο /var/lib/rpm. Αυτή η βάση δεδομένων παρουσιάζεται μετά με γραφικό τρόπο σ ένα παράθυρο, όπου οι φάκελοι αντιπροσωπεύουν το εγκατεστημένο λογισμικό. Μπορούμε να εξετάσουμε, να απεγκαταστήσουμε, να διαγράψουμε ή και να δούμε ποια άλλα πακέτα είναι διαθέσιμα για εγκατάσταση.
Η εντολή helptool χρησιμοποιείται για την εύρεση εγγράφων τα οποία περιέχουν μια φράση που εισάγουμε στο πλαίσιο διαλόγου της. Αυτή η εντολή ψάχνει για έγγραφα χρήστη, αρχεία πληροφοριών GNU και σελίδες εγχειριδίου.
Η εντολή setup, που βρίσκεται στον κατάλογο /usr/sbin, χρησιμοποιείται για να αλλάζουμε ή να διαμορφώνουμε το πληκτρολόγιο, το ποντίκι, το σύστημα αρχείων, τις διεργασίες του πυρήνα, τον ήχο ή την ώρα στο σύστημά μας. Για την εκκίνηση της εντολής, γράφουμε το εξής :
# setup
Η εντολή cabaret χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση του συστήματος αρχείων, την προσθήκη νέων συστημάτων αρχείων, όπως CD-ROM ή κάρτες μνήμης flash, την αλλαγή του τύπου του συστήματος αρχείων σ ένα υπάρχον partition καθώς επίσης και για την αντιστοίχηση ή την κατάργηση της αντιστοίχησης μονάδων σκληρών δίσκων ή άλλων συσκευών σε καταλόγους. Είναι προτιμότερη η χρήση της από τη χρήση της εντολής fstools του control-panel.
Η εντολή sndconfig διαμορφώνει τον πυρήνα έτσι ώστε να υποστηρίζει την κάρτα ήχου που χρησιμοποιούμε. Εμφανίζει ένα πλαίσιο διαλόγου από το οποίο μπορούμε να επιλέξουμε μια από τις υποστηριζόμενες κάρτες ήχου. Οι σωστές ρυθμίσεις για την κάρτα ήχου θα αποθηκευθούν στο αρχείο /etc/conf. modules.
Η εντολή timeconfig χρησιμοποιείται για τον καθορισμό της γεωγραφικής τοποθεσίας και της ζώνης ώρας στην οποία βρίσκεται ο υπολογιστής μας. Η εντολή Xconfigurator χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση του συστήματος X Window System, έτσι ώστε να τρέχει στο συγκεκριμένο υλικό του υπολογιστή μας.