ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Ν. ΦΛΩΡΙΝΑΣ
Το Λειτουργικό Σύστημα Windows
Τα Windows (παράθυρα) είναι ένα περιβάλλον εργασίας για τους υπολογιστές, όπου η κύρια καινοτομία τους είναι ο εύκολος τρόπος επικοινωνίας του χρήστη με τον υπολογιστή. Είναι αυτό που έχουμε συνηθίσει να λέμε user friendly (φιλικά προς τον χρήστη). Το λειτουργικό σύστημα Ms-dos δεν καταργείται με τα Windows, αλλά υπάρχει πάντα εγκατεστημένο στον υπολογιστή και είναι απαραίτητο για να μπορέσουν να τρέξουν τα Windows.
Η εύκολη επικοινωνία με τον υπολογιστή που έχουμε με τη βοήθεια των Windows συνίσταται στην εμφάνιση των εικονιδίων για τις εφαρμογές και τις εντολές και στο ότι μπορούμε να δουλεύουμε ταυτόχρονα σε πολλές μαζί εφαρμογές (πολλά παράθυρα), όπου σε κάθε παράθυρο μπορεί να εκτελείται από ένα διαφορετικό πρόγραμμα (εφαρμογή). Για καθένα από τα παράθυρα που είναι ανοικτά στα Windows, εμφανίζεται ένα πλήκτρο στη γραμμή κατάστασης με τον τίτλο του παραθύρου.
Στα Windows το ποντίκι (mouse) παίζει πολύ βασικό ρόλο. Η οθόνη αποτελείται από παράθυρα και οι εντολές και οι εφαρμογές εμφανίζονται με τη μορφή εικονιδίων μέσα στα παράθυρα. Για να επιλέξουμε ένα εικονίδιο, μετακινούμε το δείκτη του ποντικιού και πατάμε πάνω στο εικονίδιο μία φορά για να το επιλέξουμε απλώς ή δύο φορές για να τρέξουμε την εφαρμογή που αντιστοιχεί στο εικονίδιο, κάνουμε δηλ. απλό ή διπλό κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού.
Μια άλλη σημαντική καινοτομία των Windows είναι ότι μπορούμε να μεταφέρουμε στοιχεία (κείμενο, εικόνες κ.ά.) από μια εφαρμογή των Windows σε μια άλλη με τη βοήθεια του Πρόχειρου (Clipboard). Το Πρόχειρο είναι μια ειδική μνήμη των Windows στην οποία μπορούμε να αποθηκεύσουμε ή από την οποία μπορούμε να πάρουμε κείμενα, εικόνες, ήχους κ.ά., απ’ όλα σχεδόν τα προγράμματα των Windows.
Για να αποθηκεύσουμε ένα κείμενο ή μια εικόνα στο Πρόχειρο, το επιλέγουμε πρώτα με το ποντίκι, και μετά επιλέγουμε την εντολή Αποκοπή (Cut) ή την εντολή Αντιγραφή (Copy) από το μενού Επεξεργασία του προγράμματος. Το κείμενο ή η εικόνα ή ό,τι έχουμε επιλέξει, αποθηκεύεται έτσι στο Πρόχειρο και μετά μπορούμε να πάμε στην εφαρμογή στην οποία θέλουμε να το προσθέσουμε και επιλέγουμε Επικόλληση (Paste) από το μενού Επεξεργασία του άλλου προγράμματος.
Μπορούμε φυσικά να κάνουμε Επικόλληση και στο ίδιο πρόγραμμα, π.χ. στο Word, και όταν κάνουμε Αποκοπή, διαγράφεται αυτό που επιλέξαμε και βρίσκεται μόνο στο Πρόχειρο, ενώ αν κάνουμε Αντιγραφή, παραμένει αυτό που επιλέξαμε και αντιγράφεται στο Πρόχειρο.
Τα Windows βρίσκονται σ’ έναν διαρκή διάλογο με τον χρήστη με τη χρήση των μενού (menus), τα οποία περιέχουν όλες τις διαθέσιμες εντολές και επιλογές και δεν χρειάζεται έτσι να θυμόμαστε ποιες εντολές έχει ο υπολογιστής αλλά και ποιες παραμέτρους δέχεται η κάθε εντολή, όπως συμβαίνει στο Ms-dos.
Ακόμα, με τα Windows μπορούμε να δούμε πολύ καθαρά όλη τη δομή των υποκαταλόγων και των αρχείων του σκληρού δίσκου ή της δισκέτας, μπορούμε να βλέπουμε τα περιεχόμενα όποιου υποκαταλόγου θέλουμε και μπορούμε να κάνουμε πολύ εύκολα με τη χρήση του ποντικιού μετακίνηση, αντιγραφή, μετονομασία και διαγραφή αρχείων και υποκαταλόγων.
Επειδή η χρήση του ποντικιού είναι πολύ βασική στα Windows, προσέξτε τα παρακάτω :
Μια σημαντική καινοτομία των Windows είναι ότι μπορούμε να δώσουμε στα αρχεία και τους καταλόγους που χρησιμοποιούμε ονόματα που να περιέχουν και ελληνικά γράμματα και που θα έχουν μήκος μέχρι 255 χαρακτήρες μαζί με την επέκταση του αρχείου.
Καταργείται έτσι εκείνος ο περιορισμός του Ms-Dos και των Windows 3.1, όπου ένα όνομα αρχείου έπρεπε να ήταν γραμμένο μόνο με αγγλικούς χαρακτήρες και μέχρι 8 χαρακτήρες στο σύνολο. Τα ονόματα των αρχείων και των καταλόγων μπορεί να είναι τώρα πολύ περιγραφικά, όπως π.χ.
“Άδεια Λειτουργίας Εργαστηρίου - 2 Δεκ 1997” ή “Σημειώσεις για τη Γλώσσα Προγραμματισμού Pascal - Φλώρινα 1997” κοκ.Μ’ αυτόν τον τρόπο διευκολυνόμαστε και εμείς στο να θυμόμαστε τι περιέχει το κάθε αρχείο, αλλά αυτό γίνεται αμέσως κατανοητό και από κάποιον τρίτο.
Αν δουλεύουμε με τα Windows και δώσουμε ένα μακροσκελές όνομα σ’ ένα αρχείο και μετά ανοίξουμε αυτό το αρχείο στα Windows 3.1 ή το δούμε από το Ms-Dos, θα παρατηρήσουμε ότι ο υπολογιστής θα κρατήσει τους πρώτους 6 χαρακτήρες του ονόματος του αρχείου και θα προσθέσει δύο χαρακτήρες στο τέλος για να κάνει αύξουσα αρίθμηση και να το ξεχωρίσει έτσι από άλλα αρχεία που έχουν τα ίδια αρχικά γράμματα.
Για παράδειγμα, αν είχαμε γράψει δύο κείμενα στα Windows 95 και τα είχαμε ονομάσει “Letter to Mr Bill” και “Letter to Miss Brown”, τότε τα αντίστοιχα ονόματα των αρχείων στο Ms-Dos θα είναι : Letter% 1 και Letter% 2.
Τα Στοιχεία των WindowsΣτην αρχική οθόνη των Windows υπάρχουν τα παρακάτω στοιχεία :
Στα Windows, αυτό που ξέραμε σαν παράθυρα (ομάδες εικονιδίων) από τα Windows 3.1, ονομάζονται τώρα
ντοσιέ ή φάκελοι (folders), τα οποία είναι εικονίδια με μορφή φακέλου ή με δικό τους σχήμα.Η
συντόμευση (shortcut) είναι ένα εικονίδιο που έχει ένα μικρό βελάκι στην κάτω αριστερή γωνία του και βρίσκεται στον χώρο εργασίας (desktop). Η συντόμευση δείχνει προς ένα άλλο εικονίδιο (αντικείμενο) ή και πρόγραμμα και όταν κάνουμε διπλό κλικ πάνω της, τότε εκτελείται το αντίστοιχο πρόγραμμα ή ανοίγει το έγγραφο ή το αρχείο ή ο φάκελος.Οι συντομεύσεις καταλαμβάνουν πολύ λίγο χώρο πάνω στον δίσκο και είναι χρήσιμες για προγράμματα και αρχεία που χρησιμοποιούμε αρκετά συχνά και δεν θέλουμε να τα ψάχνουμε σε πολύπλοκους φακέλους κάθε φορά που τα χρειαζόμαστε. Τα επιλέγουμε πολύ ευκολότερα από τη συντόμευσή τους.
Για να δημιουργήσουμε μια συντόμευση σε κάποιο εικονίδιο, πατάμε πάνω του με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και επιλέγουμε
Δημιουργία συντόμευσης από το μενού συντόμευσης που εμφανίζεται ή το σύρουμε με το ποντίκι και το αφήνουμε πάνω στον χώρο εργασίας.Στα Windows τα πάντα είναι σε μορφή εικονιδίου : τα αρχεία, τα προγράμματα, οι εκτυπωτές, ο ίδιος ο υπολογιστής κ.ά. Όλα αυτά τα εικονίδια είναι τοποθετημένα μέσα σε ντοσιέ (folders) και ένα ντοσιέ μπορεί να περιέχει άλλα ντοσιέ ή/και εικονίδια αρχείων.
Τα εικονίδια των φακέλων (ντοσιέ) μπορεί να έχουν τη μορφή φακέλου (χαρτοφύλακα) με κίτρινο χρώμα ή να έχουν μια δική τους χαρακτηριστική εικόνα, π.χ. το εικονίδιο του κάδου ανακύκλωσης έχει τη μορφή κάδου ή σκουπιδοτενεκέ.
Τα εικονίδια των αρχείων έχουν μια εικόνα που χαρακτηρίζει το πρόγραμμα στο οποίο δημιουργήθηκαν και δίπλα εμφανίζεται το όνομα του αρχείου, π.χ. ένα μεγάλο μπλε W για τα κείμενα του Word, ένα μεγάλο πράσινο Χ για τα λογιστικά φύλλα του Excel, ένα μωβ κλειδί για τις βάσεις δεδομένων της Access κ.ά. Ένα αρχείο μπορεί να παρίσταται και από μια συντόμευση.
Αν κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο ενός φακέλου, θα ανοίξει ένα παράθυρο όπου μπορούμε να δούμε τα περιεχόμενα του φακέλου και να επιλέξουμε αν θα εμφανίζεται η Γραμμή εργαλείων ή/και η Γραμμή κατάστασης από το μενού Προβολή και αν θα έχουμε Μεγάλα εικονίδια, Μικρά εικονίδια, Λίστα ή Λεπτομέρειες από το ίδιο μενού.
Αν κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο ή στη συντόμευση ενός προγράμματος ή αρχείου, θα εκτελεστεί το αντίστοιχο πρόγραμμα ή θα ανοίξει το αντίστοιχο αρχείο.
Αφού ανοίξουμε έναν φάκελο, μπορούμε να επιλέξουμε μια ομάδα φακέλων ή εικονιδίων, πατώντας με το ποντίκι εκτός της ομάδας και σέρνοντας για να περικλείσουμε τα εικονίδια σ’ ένα πλαίσιο. Τα εικονίδια φωτίζονται, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν επιλεγεί και μετά μπορούμε να τα μεταφέρουμε ή να τα αντιγράψουμε κάπου αλλού ή και να τα διαγράψουμε.
Ένας άλλο τρόπος για να τα επιλέξουμε, είναι να κάνουμε κλικ πάνω τους και να κρατάμε πατημένο το πλήκτρο Shift για συνεχόμενη επιλογή ή το πλήκτρο Control για μεμονωμένη επιλογή.
Οι ΣυντομεύσειςΟι συντομεύσεις (shortcuts) είναι ένα χαρακτηριστικό των Windows και είναι πολύ μικρά αρχεία που αντιπροσωπεύουν άλλα αρχεία ή εικονίδια που αντιπροσωπεύουν άλλα εικονίδια. Μια συντόμευση είναι ένα μικρό αρχείο με μέγεθος μερικές εκατοντάδες bytes και με επέκταση .LNK, το οποίο περιέχει πληροφορίες για κάποιο άλλο αρχείο ή για κάποιο άλλο εικονίδιο.
Το εικονίδιο μιας συντόμευσης είναι το ίδιο με το εικονίδιο του αρχείου που αντιπροσωπεύει, μόνο που στην κάτω αριστερή γωνία του έχει προστεθεί ένα βελάκι. Με τις συντομεύσεις μπορούμε να κάνουμε τις ίδιες εργασίες, όπως αντιγραφή, μετακίνηση, διαγραφή, μετονομασία κ.ά., όπως και με τα κανονικά εικονίδια αρχείων.
Μπορούμε ακόμη να κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο μιας συντόμευσης για να εκτελεσθεί το αντίστοιχο πρόγραμμα ή για να φορτωθεί ένα έγγραφο ή για να ανοίξει ένα παράθυρο. Τα Windows παίρνουν πληροφορίες από τη συντόμευση για το πού βρίσκεται το αρχείο που αντιπροσωπεύει, το βρίσκουν και το εκτελούν.
Για να δημιουργήσουμε μια συντόμευση για κάποιο αρχείο, βρίσκουμε πρώτα το εικονίδιό του από το παράθυρο ‘Ο Υπολογιστής μου’, κάνουμε δεξί κλικ πάνω του και επιλέγουμε Δημιουργία συντόμευσης από το μενού συντόμευσης που θα εμφανιστεί.
Ένας άλλος τρόπος είναι να κάνουμε απλό κλικ πάνω στο εικονίδιο του αρχείου και μετά να επιλέξουμε Δημιουργία συντόμευσης από το μενού Αρχείο. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις θα δημιουργηθεί μια συντόμευση για το αρχείο, που θα ανήκει στον ίδιο όμως φάκελο.
Για να δημιουργήσουμε μια συντόμευση για ένα αρχείο σ’ έναν άλλον φάκελο, πρέπει να σύρουμε το εικονίδιό του με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και όταν το αφήσουμε στον φάκελο προορισμού, να επιλέξουμε Δημιουργία συντόμευσης εδώ. Τέλος, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια συντόμευση για ένα αρχείο, αν σύρουμε το εικονίδιό του πάνω στον χώρο εργασίας.
Όποια μέθοδο κι αν ακολουθήσουμε για τη δημιουργία συντόμευσης, τα Windows θα ονομάσουν το νέο εικονίδιο Συντόμευση για το <όνομα αρχείου> και θα εμφανίσουν ένα μικρό βελάκι κάτω αριστερά στο εικονίδιο της συντόμευσης. Το όνομα της συντόμευσης μπορούμε φυσικά να το αλλάξουμε.
Αν διαγράψουμε το εικονίδιο μιας συντόμευσης, δεν παθαίνει φυσικά τίποτα το πραγματικό αρχείο. Συντομεύσεις μπορούμε να δημιουργήσουμε και για τους σκληρούς δίσκους, τις δισκέτες, τα cd-rom’s, τους εκτυπωτές κ.ά.
Αν δημιουργήσουμε μια συντόμευση για δισκέτα, σκληρό δίσκο ή cd-rom και την αφήσουμε πάνω στον χώρο εργασίας, τότε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο της συντόμευσης, θα ανοίξει ένα παράθυρο με τα περιεχόμενα της συσκευής και αν σύρουμε το εικονίδιο ενός αρχείου πάνω στη συντόμευση μιας δισκέτας ή ενός σκληρού δίσκου, θα γίνει ανάλογα αντιγραφή ή μετακίνηση του αρχείου.
Αν δημιουργήσουμε μια συντόμευση για έναν εκτυπωτή και την αφήσουμε πάνω στον χώρο εργασίας, τότε αν σύρουμε το εικονίδιο ενός εγγράφου και το αφήσουμε πάνω στο εικονίδιο του εκτυπωτή, θα γίνει εκτύπωση του εγγράφου.
Αν διαγραφεί ή αλλάξει θέση το αρχείο στο οποίο αναφέρεται μια συντόμευση, παύει να ισχύει η συντόμευση. Ακόμη, δεν έχει νόημα να αντιγράψουμε μια συντόμευση σε μια δισκέτα, γιατί η συντόμευση δεν περιέχει καμία πληροφορία του αρχικού αρχείου.
Ο Κάδος Ανακύκλωσης
Όταν διαγράφουμε κάτι από τα Windows, αυτό δεν διαγράφεται τελείως από τον σκληρό δίσκο, αλλά αποθηκεύεται σ’ έναν κάδο ανακύκλωσης (recycle bin), απ’ όπου μπορούμε αργότερα να το επαναφέρουμε (restore), αν μετανιώσαμε, ή και να το διαγράψουμε τελείως από τον σκληρό δίσκο, αδειάζοντας εικονικά τον κάδο ανακύκλωσης (empty recycle bin).
Ο κάδος ανακύκλωσης εμφανίζεται πάντα στον χώρο ή γραφείο εργασίας (desktop) και έχει διάφορα σχήματα, ανάλογα με τις ρυθμίσεις που έχουμε κάνει στον Πίνακα Ελέγχου. Όταν έχει μέσα του διαγραμμένα αρχεία, αλλάζει σχήμα και εμφανίζεται σαν ένας κάδος με πολλά χαρτιά για πέταμα, ενώ όταν ο κάδος είναι άδειος, αυτό σημαίνει ότι δεν περιέχει διαγραμμένα αρχεία.
Αν κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο του κάδου ανακύκλωσης, θα εμφανιστεί ένα παράθυρο που θα περιέχει τα διαγραμμένα αρχεία, τα οποία μπορούμε να τα επιλέξουμε για να τα επαναφέρουμε (undelete), επιλέγοντας Επαναφορά από το μενού Αρχείο ή να τα διαγράψουμε τελείως, επιλέγοντας Διαγραφή από το μενού Αρχείο.
Αν επιλέξουμε Άδειασμα κάδου ανακύκλωσης από το μενού Αρχείο, θα διαγραφούν τελείως όλα τα περιεχόμενα του κάδου, θα ελευθερωθεί χώρος στον σκληρό δίσκο, αλλά δεν θα μπορούμε μετά να τα επαναφέρουμε.
Το κεντρικό σημείο επιχειρήσεων των Windows είναι το πλήκτρο Έναρξη (Start), το οποίο εμφανίζεται στο κάτω αριστερά άκρο της γραμμής κατάστασης (status bar). Κάνοντας απλό κλικ πάνω του, εμφανίζεται ένα μενού με επτά επιλογές, στις οποίες μπορούμε να προσθέσουμε και δικές μας αργότερα.
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι τα μόνα μενού στα οποία μπορούμε να επέμβουμε είναι τα υπομενού που ανήκουν στο μενού Προγράμματα, ενώ μπορούμε να προσθέσουμε δικά μας μενού πάνω από το μενού Προγράμματα.
Το μενού Προγράμματα (Programs) περιέχει μια σειρά από άλλα μενού, όπου το καθένα μπορεί να περιέχει φακέλους (ντοσιέ) ή εικονίδια προγραμμάτων. Επιλέγουμε με απλό κλικ τον φάκελο που θέλουμε και μετά πατώντας σε κάποιο εικονίδιο, εκτελείται το αντίστοιχο πρόγραμμα.
Όταν εγκαθιστούμε ένα νέο πρόγραμμα, τα Windows 95 δημιουργούν έναν νέο φάκελο και τον τοποθετούν στο μενού αυτό. Τους φακέλους αυτούς μπορούμε να τους οργανώσουμε όπως θέλουμε εμείς και σ’ έναν φάκελο να έχουμε άλλους φακέλους ή/και εικονίδια αρχείων κοκ.
Για να επέμβουμε στην οργάνωση του μενού Προγράμματα, πάμε στην επιλογή Γραμμή εργασιών... από το μενού Ρυθμίσεις και επιλέγουμε Για προχωρημένους... από την καρτέλα Προγράμματα στο μενού "Έναρξη". Εμφανίζεται ο κατάλογος του μενού Προγράμματα σε μορφή δένδρου και μπορούμε να προσθέσουμε δικούς μας φακέλους ή να τροποποιήσουμε τους υπάρχοντες.
Εκτέλεση Προγραμμάτων από το Μενού ’Έναρξη’
Για να εκτελέσουμε ένα πρόγραμμα από το μενού Έναρξη, κάνουμε κλικ πάνω στο πλήκτρο Έναρξη, ώστε να εμφανιστεί το βασικό μενού επιλογών, μετακινούμε, χωρίς να κάνουμε κλικ, τον δείκτη του ποντικιού προς τα πάνω μέχρι την επιλογή Προγράμματα και παρατηρούμε ότι στα δεξιά της επιλογής Προγράμματα υπάρχουν άλλες επιλογές (φάκελοι ή υπομενού).
Αν μετακινήσουμε τον δείκτη του ποντικιού πάνω σε μια επιλογή που είναι υπομενού, θα εμφανιστούν κάποια άλλα υπομενού ή κάποιες επιλογές. Οι επιλογές αυτές αποτελούν προγράμματα και αν κάνουμε απλό κλικ πάνω σε μια απ’ αυτές με το ποντίκι, θα εκτελεστεί το αντίστοιχο πρόγραμμα. Τα Windows 95 ξέρουν πολύ καλά σε ποιο όνομα αρχείου ποιου καταλόγου αντιστοιχεί το κάθε εικονίδιο και εκτελούν το αρχείο με ένα απλό κλικ του ποντικιού.
Δεν υπάρχουν, όμως, αντίστοιχα εικονίδια γι’ όλα τα προγράμματα του σκληρού δίσκου, τα αρχεία δηλ. που έχουν επέκταση .exe, .com ή .bat. Μπορούμε να τα προσθέσουμε στο μενού Προγράμματα ή να δημιουργήσουμε καινούργια δικά μας μενού μέσα στο μενού Έναρξη για μερικά προγράμματα, αλλά μπορούμε να τα τρέξουμε και από την Εξερεύνηση των Windows, αν αυτά τα προγράμματα δεν τα χρειαζόμαστε αρκετά συχνά.
Το Εικονίδιο ‘Ο Υπολογιστής μου’
Το εικονίδιο ‘Ο Υπολογιστής μου’ βρίσκεται μόνιμα πάνω στην επιφάνεια εργασίας και μας παρέχει πρόσβαση σε ο,τιδήποτε υπάρχει στον υπολογιστή, όπως στους σκληρούς δίσκους, στους οδηγούς δισκέτας, στους οδηγούς cd-rom, στους εκτυπωτές και σ’ οποιαδήποτε άλλη συσκευή υπάρχει μέσα στον υπολογιστή μας.
Στα Windows έχει γίνει μια εικονική ιεράρχηση των συσκευών. Έτσι, στο ανώτατο επίπεδο, που ονομάζεται ‘Επιφάνεια εργασίας’, ανήκουν τα εικονίδια ‘Ο Υπολογιστής μου’ και ‘Περιοχή Δικτύου’. Το εικονίδιο ‘Περιοχή Δικτύου’ είναι το ισοδύναμο του εικονιδίου ‘Ο Υπολογιστής μου’ γι’ όλους τους άλλους υπολογιστές κάποιου δικτύου στους οποίους έχουμε πρόσβαση.
Για να εμφανίσουμε τα περιεχόμενα του εικονιδίου ‘Ο Υπολογιστής μου’, πρέπει να κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο ή να κάνουμε απλό κλικ και να πατήσουμε το πλήκτρο Enter ή να κάνουμε δεξί κλικ και από το μενού συντόμευσης να επιλέξουμε Άνοιγμα. Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί θα υπάρχουν τα ονόματα όλων των συσκευών του υπολογιστή, μαζί με αντίστοιχα εικονίδια.
Αν κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο κάποιας συσκευής (σκληρού δίσκου, δισκέτας, cd-rom κ.ά.), θα εμφανιστούν τα περιεχόμενα της συσκευής αυτής σ’ ένα νέο παράθυρο. Μπορούμε να επιλέξουμε αν θα ανοίξει ένα παράθυρο για τη συσκευή αυτή πάνω από το προηγούμενο και θα παραμείνει έτσι ανοικτό και το παράθυρο ‘Ο Υπολογιστής μου’ ή αν κάθε νέο παράθυρο που θα ανοίγουμε θα καταργεί κάθε προηγούμενο. Για να δούμε πόσο ελεύθερο χώρο έχει ένας σκληρός δίσκος, κάνουμε δεξί κλικ πάνω στο εικονίδιό του και επιλέγουμε Ιδιότητες από το μενού συντόμευσης.
Για να επιλέξουμε τον τρόπο εμφάνισης που θέλουμε, πάμε στην εντολή Επιλογές... του μενού Προβολή του παραθύρου ‘Ο Υπολογιστής μου’. Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται και στην καρτέλα Φάκελος μπορούμε να επιλέξουμε ένα από τα δύο πλήκτρα επιλογής : Αναζήτηση φακέλων σε διαφορετικό παράθυρο για κάθε φάκελο ή Αναζήτηση φακέλων με ένα και μόνο παράθυρο που αλλάζει καθώς ανοίγετε κάθε φάκελο.
Για κάθε αρχείο και για κάθε φάκελο (κατάλογο) εμφανίζονται το όνομά τους και ένα εικονίδιο. Το εικονίδιο των φακέλων είναι το ίδιο γι’ όλους τους φακέλους και μοιάζει μ’ έναν κλειστό κίτρινο φάκελο, ενώ τα εικονίδια των αρχείων διαφέρουν ανάλογα με το είδος του αρχείου.
Για να δούμε τα περιεχόμενα ενός φακέλου, κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιό του ή κάνουμε απλό κλικ και πατάμε το πλήκτρο Enter ή κάνουμε δεξί κλικ και από το μενού συντόμευσης επιλέγουμε Άνοιγμα ή κάνουμε απλό κλικ και επιλέγουμε Άνοιγμα από το μενού Αρχείο.
Για να εκτελέσουμε (τρέξουμε) κάποιο πρόγραμμα, πρέπει να ξέρουμε σε ποιον φάκελο βρίσκεται το εικονίδιό του και να κάνουμε διπλό κλικ πάνω του. Μ’ αυτό τον τρόπο μπορούμε να τρέξουμε όλα τα προγράμματα που υπάρχουν στον σκληρό δίσκο ή τη δισκέτα και δεν περιοριζόμαστε μόνο σ’ ό,τι περιέχει το μενού Έναρξη.
Για να επιστρέψουμε στον φάκελο του προηγούμενου επιπέδου (δηλ. στον πατέρα κατάλογο), πρέπει να πατήσουμε στο πλήκτρο της γραμμής εργαλείων που έχει τη λεζάντα Ένα επίπεδο επάνω.
Εργασίες με Αρχεία και Φακέλους
Μέσα από το εικονίδιο ‘Ο Υπολογιστής μου’ μπορούμε να κάνουμε όλες τις λειτουργίες με τα αρχεία και τους φακέλους (αντιγραφή, μετακίνηση, διαγραφή, μετονομασία κ.ά.).
Για να μετονομάσουμε ένα αρχείο ή έναν φάκελο, πηγαίνουμε πρώτα στον φάκελο που περιέχει το αρχείο ή τον φάκελο του οποίου θέλουμε να αλλάξουμε το όνομα, κάνουμε κλικ πάνω στο εικονίδιό του και από το μενού Αρχείο επιλέγουμε Μετονομασία. Μέσα στο πλαίσιο του ονόματος, κάτω δηλ. από το αντίστοιχο εικονίδιο, εμφανίζεται ένας δρομέας και μπορούμε να γράψουμε το καινούργιο όνομα ή να διορθώσουμε το παλιό. Για να τελειώσουμε, πατάμε το πλήκτρο Enter ή πατάμε με το ποντίκι κάπου εκτός του εικονιδίου.
Για να διαγράψουμε ένα αρχείο ή έναν φάκελο, ακολουθούμε την ίδια διαδικασία όπως και με τη μετονομασία, μόνο που τώρα επιλέγουμε την εντολή Διαγραφή από το μενού Αρχείο. Τα Windows θα μας ρωτήσουν αν θέλουμε να διαγράψουμε (στην πραγματικότητα να στείλουμε στον κάδο ανακύκλωσης) το αρχείο ή τον φάκελο που επιλέξαμε και μπορούν να διαγράψουν και φακέλους που δεν είναι άδειοι.
Ένας άλλος πολύ παραστατικός τρόπος για να διαγράψουμε ένα αρχείο ή έναν φάκελο, είναι να σύρουμε το εικονίδιό του και να το αφήσουμε πάνω στο εικονίδιο του κάδου ανακύκλωσης.
Οι ίδιες εντολές, αλλά και αρκετές άλλες, θα εμφανιστούν αν κάνουμε δεξί κλικ πάνω στο εικονίδιο ενός αρχείου ή ενός φακέλου. Από το μενού συντόμευσης (shortcut menu) που θα εμφανιστεί, μπορούμε να επιλέξουμε τις ίδιες επιλογές όπως και από το μενού Αρχείο.
Για να αντιγράψουμε ή για να μετακινήσουμε αρχεία, τα πράγματα είναι λίγο πιο πολύπλοκα. Για να αντιγράψουμε ένα αρχείο σ’ έναν άλλον φάκελο και το αρχείο να διατηρήσει το όνομά του, πρέπει πρώτα να εμφανίσουμε τους δύο φακέλους σε δύο διαφορετικά παράθυρα δίπλα-δίπλα. Μετά, πατάμε πάνω στο εικονίδιο του αρχείου, το σύρουμε και το αφήνουμε κάπου μέσα στο παράθυρο του φακέλου προορισμού.
Αν οι δύο φάκελοι (προέλευσης και προορισμού) βρίσκονται στον ίδιο σκληρό δίσκο ή στην ίδια δισκέτα, π.χ. C:, τότε με την παραπάνω τεχνική θα γίνει μετακίνηση του αρχείου, ενώ αν βρίσκονται σε διαφορετικούς σκληρούς δίσκους ή σε διαφορετικές δισκέτες, π.χ. C: και D: ή C: και A:, τότε με την παραπάνω τεχνική θα γίνει αντιγραφή του αρχείου.
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι όταν γίνεται αντιγραφή αρχείων στα Windows 95 με την τεχνική μεταφοράς και απόθεσης (drag and drop), εμφανίζεται ένας μικρός σταυρός πάνω στο εικονίδιο, όταν αυτό πλησιάζει στον φάκελο προορισμού.
Αν θέλουμε να γίνει οπωσδήποτε μετακίνηση του αρχείου, πρέπει να πατάμε το πλήκτρο Shift όταν κάνουμε μεταφορά και απόθεση, ενώ αν θέλουμε να γίνει οπωσδήποτε αντιγραφή, πρέπει να πατάμε το πλήκτρο Control. Με τις ίδιες τεχνικές μπορούμε να μετακινήσουμε ή να αντιγράψουμε και ολόκληρους φακέλους με όλα τα περιεχόμενά τους.
Αν σύρουμε ένα εικονίδιο με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και το αφήσουμε μέσα σε κάποιο φάκελο, θα εμφανιστεί ένα μενού συντόμευσης με τις εξής επιλογές : Μετακίνηση εδώ, Αντιγραφή εδώ, Δημιουργία συντόμευσης εδώ και Άκυρο. Επιλέγουμε κάτι ή πατάμε στο Άκυρο για να μην γίνει τίποτα.
Μπορούμε να επιλέξουμε πολλά μαζί εικονίδια αρχείων ή/και φακέλων, και όχι μόνο ένα-ένα, για να τα μετακινήσουμε, αντιγράψουμε ή διαγράψουμε. Ένας τρόπος για να επιλέξουμε πολλά μαζί εικονίδια είναι να κάνουμε κλικ με το ποντίκι σ’ ένα σημείο στο εσωτερικό του παραθύρου και να το σύρουμε προς τα κάτω και δεξιά για να σχηματιστεί ένα ορθογώνιο. Θα επιλεγούν όσα εικονίδια βρεθούν μέσα στο ορθογώνιο.
Ένας τρόπος για να επιλέξουμε συνεχόμενα εικονίδια είναι να κάνουμε κλικ στο πρώτο και κρατώντας πατημένο το πλήκτρο Shift να κάνουμε κλικ στο τελευταίο εικονίδιο της ομάδας, για να επιλεγούν όλα μαζί. Αν κρατάμε πατημένο το πλήκτρο Control, τα εικονίδια θα επιλέγονται μεμονωμένα.
Όταν έχουμε επιλέξει πολλά μαζί εικονίδια, αυτά αποκτούν έναν διαφορετικό φωτισμό για να ξεχωρίσουν από τα άλλα εικονίδια και πρέπει να αφήσουμε το ποντίκι μετά την επιλογή και με πολύ προσοχή να πατήσουμε πάνω σ’ έναν επιλεγμένο εικονίδιο, να μην αφήσουμε το ποντίκι και να κάνουμε όποια εργασία θέλουμε, π.χ. μετακίνηση, αντιγραφή κ.ά.
Το πλήκτρο κλεισίματος του παραθύρου έχει το σχήμα Χ, το πλήκτρο ελαχιστοποίησης έχει το σχήμα _ και τοποθετεί (συμμαζεύει) προσωρινά το παράθυρο στη γραμμή κατάστασης, το πλήκτρο μεγιστοποίησης έχει το σχήμα ορθογωνίου και κάνει το παράθυρο να καταλάβει όλη την οθόνη και το πλήκτρο επαναφοράς έχει το σχήμα δύο ορθογωνίων σε επικάλυψη. Τις ίδιες επιλογές μπορούμε να βρούμε και στο μενού ελέγχου του παραθύρου που είναι στην πάνω αριστερά γωνία του παραθύρου.
Για να επιλέξουμε ένα παράθυρο, ώστε αυτό να γίνει ενεργό, κάνουμε κλικ με το ποντίκι σ’ ένα σημείο μέσα στο παράθυρο ή πατάμε το αντίστοιχο πλήκτρο της γραμμής κατάστασης. Για να μετακινούμαστε ανάμεσα στα ανοικτά παράθυρα, μπορούμε να κρατάμε πατημένο το πλήκτρο Alt με το ένα χέρι και με το άλλο να πατάμε το πλήκτρο Tab.
Στην κορυφή κάθε παραθύρου υπάρχει ο Τίτλος του Παραθύρου (Title Bar) που παρουσιάζει το όνομα της εφαρμογής που εκτελείται. Αν ο τίτλος έχει έντονα-λευκά γράμματα σε μαύρο φόντο, τότε η εφαρμογή αυτή είναι ενεργή, δηλ. επιλεγμένη. Αν είναι αντίθετα φωτισμένος, τότε η εφαρμογή αυτή δεν είναι ενεργή. Για να ενεργοποιηθεί ένα παράθυρο, κάνουμε κλικ με το ποντίκι οπουδήποτε πάνω στο παράθυρο.
Κάτω από τον τίτλο ενός παραθύρου υπάρχει η Μπάρα των Μενού (Menu Bar) όπου είναι καταγραμμένες οι λειτουργίες (εντολές) που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για το συγκεκριμένο παράθυρο και οι οποίες είναι χωρισμένες σε ομάδες, π.χ. ως εξής : Αρχείο, Επεξεργασία, Προβολή και Βοήθεια για το εικονίδιο Ο Υπολογιστής μου.
Μπορούμε να επιλέξουμε μια ομάδα του μενού είτε κάνοντας κλικ με το ποντίκι πάνω στο όνομα της ομάδας ή κρατώντας πατημένο το πλήκτρο Alt και πατώντας το αντίστοιχο υπογραμμισμένο γράμμα, π.χ. Alt+Α για να ανοίξει το μενού Αρχείο.
Με την επιλογή ενός μενού εμφανίζεται στο αντίστοιχο σημείο μια λίστα με επιλογές που είναι διαφορετικές για κάθε μενού. Κάνοντας κλικ με το ποντίκι πάνω σε μια επιλογή, την ενεργοποιούμε. Για να ακυρώσουμε την επιλογή αυτού του μενού, πατάμε με το ποντίκι οπουδήποτε εκτός του πίνακα επιλογών του μενού ή πατάμε το πλήκτρο ESCape.
Αν δίπλα σε μια επιλογή υπάρχουν τρεις τελείες (π.χ. Αποθήκευση ως ...), αυτό σημαίνει ότι αν κάνουμε κλικ σ’ αυτή την επιλογή, θα εμφανιστεί ένα παράθυρο (πλαίσιο διαλόγου) όπου θα πρέπει να κάνουμε κι άλλες επιλογές για να εκτελεστεί η αντίστοιχη εντολή. Συνήθως οι επιλογές ενός μενού είναι ομαδοποιημένες και χωρίζονται με οριζόντιες γραμμές.
Αν μια επιλογή έχει γκρίζο (αμυδρό) χρώμα, δεν μπορούμε να την επιλέξουμε εκείνη τη στιγμή. Αν δίπλα σε μια επιλογή ενός μενού υπάρχει ένας χαρακτήρας ή ένας συνδυασμός χαρακτήρων (π.χ. F2 ή Ctrl+F3 ή Shift+F7 ή Del κ.ά.), αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να διαλέξουμε αυτή την επιλογή πατώντας το αντίστοιχο γράμμα ή τον συνδυασμό των γραμμάτων χωρίς να χρειαστεί να ανοίξουμε το μενού στο οποίο ανήκει.
Αν ένα γράμμα της επιλογής είναι υπογραμμισμένο (π.χ., Αποθήκευση), τότε μπορούμε να επιλέξουμε αυτή την επιλογή κρατώντας πατημένο το πλήκτρο Alt και πατώντας το υπογραμμισμένο γράμμα. Αν δίπλα σε μια επιλογή υπάρχει το σύμβολο μαρκαρίσματος V (π.χ. V Χάρακα), αυτό σημαίνει ότι η επιλογή αυτή έχει δύο καταστάσεις και ότι είναι ενεργοποιημένη και αν την επιλέξουμε πάλι, θα απενεργοποιηθεί και θα φύγει το σύμβολο μαρκαρίσματος.
Αν δίπλα σε μια επιλογή υπάρχει το σύμβολο της κουκκίδας . (π.χ. . Διάταξης σελίδας), αυτό σημαίνει ότι αυτή η επιλογή ανήκει σε μια ομάδα επιλογών, από τις οποίες μία και μόνο μία μπορεί να έχει κουκκίδα, να είναι δηλ. επιλεγμένη. Αν επιλέξουμε άλλη εντολή, θα φύγει η κουκκίδα από την προηγούμενη επιλογή και θα πάει στην καινούργια. Οι ομάδες επιλογών ξεχωρίζουν μέσα στα μενού με οριζόντιες γραμμές.
Στα παράθυρα των Windows εμφανίζεται συνήθως το ίδιο μενού, το οποίο έχει τις εξής εντολές :
Στο πάνω δεξί μέρος του παραθύρου υπάρχουν τρία σύμβολα, όπου το πρώτο από αριστερά έχει το σχήμα του χαρακτήρα υπογράμμισης _, το δεύτερο έχει το σχήμα παραθύρου και το τρίτο μοιάζει με το γράμμα Χ. Το πρώτο λέγεται Πλήκτρο Ελαχιστοποίησης (Minimize Button), το δεύτερο Πλήκτρο Μεγιστοποίησης (Maximize Button) και το τρίτο Πλήκτρο Κλεισίματος (Close Button).
Αν κάνουμε κλικ στο πλήκτρο μεγιστοποίησης, το παράθυρο θα καταλάβει ολόκληρη την οθόνη και θα σκεπάσει όλα τα άλλα παράθυρα. Τότε το πλήκτρο μεγιστοποίησης θα αλλάξει σχήμα και θα μοιάζει με δύο επικαλυπτόμενα παράθυρα, που λέγεται Πλήκτρο Επαναφοράς (Restore Button).
Αν κάνουμε κλικ στο πλήκτρο επαναφοράς, το παράθυρο θα επιστρέψει στις προηγούμενές του διαστάσεις. Ένας άλλος τρόπος για να αλλάζει ένα παράθυρο από την κατάσταση μεγιστοποίησης στην κατάσταση επαναφοράς και ανάποδα, είναι να κάνουμε διπλό κλικ πάνω στον τίτλο του.
Αν κάνουμε κλικ στο πλήκτρο ελαχιστοποίησης, το παράθυρο θα σμικρύνει (συμμαζευτεί) σε εικονίδιο και θα πάει στη γραμμή κατάσταση, στο κάτω μέρος της οθόνης. Δεν κλείνει η εφαρμογή του παραθύρου, απλά “συμμαζεύεται” προσωρινά.
Για να επαναφέρουμε το παράθυρο στην προηγούμενή του κατάσταση, κάνουμε κλικ πάνω στο πλήκτρο αυτό. Τέλος, αν πατήσουμε το πλήκτρο κλεισίματος, θα κλείσει οριστικά το παράθυρο.
Στο αριστερό επάνω άκρο της γραμμής μενού υπάρχει η Θυρίδα Ελέγχου (Control Box), που έχει σαν σχήμα το σύμβολο της εφαρμογής με την οποία δουλεύουμε. Αν κάνουμε κλικ στο σύμβολο αυτό, θα ανοίξει το Μενού Ελέγχου (Control Menu), το οποίο περιέχει τις παρακάτω επιλογές για το παράθυρο : Επαναφορά, Μετακίνηση, Αλλαγή μεγέθους, Ελαχιστοποίηση, Μεγιστοποίηση και Κλείσιμο. Αν κάνουμε διπλό κλικ στη θυρίδα ελέγχου ενός παραθύρου, θα κλείσει το παράθυρο.
Σε πολλά παράθυρα, κάτω από τη μπάρα του μενού υπάρχουν μία ή περισσότερες γραμμές με εικονίδια ή και πλαίσια επιλογής, που λέγονται Μπάρες Εργαλείων (ToolBars). Αν δεν εμφανίζεται καμία μπάρα (γραμμή) εργαλείων, μπορούμε να την εμφανίσουμε επιλέγοντας το όνομά της (π.χ. Γραμμή εργαλείων) από το μενού Προβολή.
Από το ίδιο μενού μπορούμε να επιλέξουμε αν θα εμφανίζεται και η Γραμμή κατάστασης στο κάτω μέρος του παραθύρου, η οποία εμφανίζει διάφορες χρήσιμες πληροφορίες για το παράθυρο και για τα εικονίδιά του.
Τα πλήκτρα που περιέχει η κάθε γραμμή εργαλείων αντιστοιχούν σε κάποιες εντολές των μενού του παραθύρου και υπάρχουν για να μπορούμε να επιλέγουμε αμέσως τις συχνότερα χρησιμοποιούμενες εντολές μέσω των πλήκτρων αυτών.
Αν αφήσουμε τον δείκτη του ποντικιού πάνω από ένα τέτοιο πλήκτρο για ½ δευτερόλεπτο περίπου, θα εμφανιστεί μια σύντομη συμβουλή εργαλείου (tooltip) για το πλήκτρο αυτό, για να μας θυμίσει τι θα συμβεί αν πατήσουμε αυτό το πλήκτρο.
Για να μετακινήσουμε ένα παράθυρο, δηλ. να του αλλάξουμε θέση στην οθόνη, αυτό δεν πρέπει να είναι σε μεγιστοποιημένη ή ελαχιστοποιημένη κατάσταση, πρέπει να τοποθετήσουμε το δείκτη του ποντικιού πάνω στη γραμμή τίτλου του και καθώς πατάμε και μετακινούμε το ποντίκι, μετακινείται αντίστοιχα και το παράθυρο.
Για να αλλάξουμε τις διαστάσεις ενός παραθύρου, αυτό δεν πρέπει να είναι σε μεγιστοποιημένη ή ελαχιστοποιημένη κατάσταση, τοποθετούμε το δείκτη του ποντικιού σε μια κατακόρυφη ή οριζόντια πλευρά και όταν το σχήμα του δείκτη αλλάξει και γίνει διπλό βέλος, οριζόντιο ή κατακόρυφο αντίστοιχα, πατάμε και κρατάμε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού και καθώς το μετακινούμε, μεταβάλλεται η αντίστοιχη διάσταση του παραθύρου, πλάτος ή ύψος αντίστοιχα.
Αν τοποθετήσουμε το δείκτη του ποντικιού σε μια από τις τέσσερις γωνίες του παραθύρου, αυτός μεταβάλλεται σε διαγώνιο διπλό βέλος και τότε αν το πατήσουμε και το κρατήσουμε πατημένο, μπορούμε να μεταβάλλουμε ταυτόχρονα το ύψος και το πλάτος του παραθύρου.
Όταν ένα παράθυρο δεν είναι αρκετά μεγάλο για να χωρέσει όλα τα περιεχόμενά του ή δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να το μεγαλώσουμε περισσότερο, τότε εμφανίζονται δεξιά ή/και κάτω δύο Μπάρες Κύλισης ή Ολίσθησης (Scroll Bars), μία κατακόρυφη ή/και μία οριζόντια. Στα άκρα των μπαρών αυτών υπάρχουν τα πλήκτρα ολίσθησης (δύο βέλη) και ανάμεσα στα βέλη υπάρχει ένα ορθογώνιο ολίσθησης.
Για να κυλήσουμε το παράθυρο γραμμή-γραμμή, κάνουμε κλικ στα βέλη των άκρων, ενώ για να το μετακινήσουμε οθόνη-οθόνη, κάνουμε κλικ μέσα στη μπάρα ολίσθησης. Μπορούμε ακόμη να σύρουμε το ορθογώνιο ολίσθησης σε κάποια νέα θέση και μαζί του θα μετακινηθεί (ολισθήσει) ανάλογα και το παράθυρο.
Το ορθογώνιο ολίσθησης έχει τόσο μικρότερο μέγεθος όσο λιγότερο κομμάτι βλέπουμε από το συνολικό παράθυρο της εφαρμογής με την οποία δουλεύουμε και η θέση του μέσα στη μπάρα ολίσθησης μάς φανερώνει πόσο κοντά είμαστε στην αρχή ή στο τέλος του παραθύρου.
Για να ανοίξουμε (τρέξουμε) μια εφαρμογή από το εικονίδιό της, μπορούμε να κάνουμε διπλό κλικ στο εικονίδιο της εφαρμογής ή να επιλέξουμε το εικονίδιό της μ’ ένα απλό κλικ του ποντικιού και να πατήσουμε το πλήκτρο Enter ή να επιλέξουμε Άνοιγμα από το μενού Αρχείο του παραθύρου, αφού έχουμε επιλέξει το εικονίδιο με το ποντίκι, ή να κάνουμε δεξί κλικ πάνω στο εικονίδιο και από το μενού συντόμευσης που εμφανίζεται, να επιλέξουμε Άνοιγμα.
Για να κλείσουμε ένα παράθυρο, μπορούμε να κάνουμε διπλό κλικ με το ποντίκι στη Θυρίδα Ελέγχου του παραθύρου ή να ανοίξουμε τη Θυρίδα Ελέγχου και να επιλέξουμε Κλείσιμο ή να πατήσουμε Alt+F4 ή τέλος, να επιλέξουμε Αρχείο από το μενού του παραθύρου και μετά Κλείσιμο.
Στα Windows το δεξί πλήκτρο του ποντικιού είναι κυριολεκτικά το δεξί μας χέρι. Όταν δεν είμαστε σίγουροι για το τι πρέπει να κάνουμε σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή ή δεν θυμόμαστε ποιες επιλογές είναι διαθέσιμες, πατάμε πάνω στο εικονίδιο ή στο επιλεγμένο κείμενο με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και εμφανίζεται ένα μενού συντόμευσης (shortcut menu), το οποίο περιέχει τις εντολές και τις επιλογές που είναι διαθέσιμες εκείνη τη στιγμή για το συγκεκριμένο αντικείμενο.
Η συμβουλή λοιπόν είναι : “όταν δεν είστε σίγουροι για το τι μπορείτε ή για το τι πρέπει να κάνετε σε κάποια στιγμή στα Windows 95, πατήστε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού”.
Για να ελέγξουμε τι περιέχει ένα εικονίδιο, κάνουμε κλικ πάνω του με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και από το μενού συντόμευσης που εμφανίζεται επιλέγουμε την εντολή Ιδιότητες (Properties).
Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται, μπορούμε να δούμε το είδος του αρχείου, το μέγεθός του, το αντίστοιχο όνομα που έχει στο MS-DOS, από ποιον δημιουργήθηκε, πότε δημιουργήθηκε και αν είναι μόνο για ανάγνωση ή αν είναι κρυμμένο αρχείο.
Μια πολύ χρήσιμη επιλογή του πλαισίου διαλόγου Ιδιότητες, που δεν εμφανίζεται όμως σ’ όλα τα αρχεία, είναι η Γρήγορη Προβολή (Quick View), με την οποία μπορούμε να δούμε τι περιέχει το αρχείο, χωρίς να χρειαστεί να ανοίξουμε το πρόγραμμα στο οποίο δημιουργήθηκε.
Η Εξερεύνηση (Explorer) των Windows είναι ένα πρόγραμμα που μας επιτρέπει να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά τα αρχεία και τους φακέλους που υπάρχουν στον σκληρό δίσκο και στις δισκέτες.
Το εικονίδιο της Εξερεύνησης έχει το σχήμα φακού πάνω από ένα ντοσιέ και βρίσκεται στην επιλογή Προγράμματα του μενού Έναρξη ή μπορούμε να το βρούμε και στη γραμμή εργασιών του Office. Αν κάνουμε δεξί κλικ πάνω στο πλήκτρο Έναρξη, θα εμφανιστεί ένα μενού συντόμευσης με τις εξής επιλογές : Άνοιγμα, Εξερεύνηση, Εύρεση..., οπότε πατάμε στην επιλογή Εξερεύνηση. Ανάλογα μενού συντόμευσης, όπου υπάρχει και η επιλογή Εξερεύνηση, εμφανίζονται αν κάνουμε δεξί κλικ και στα εικονίδια ‘Ο Υπολογιστής μου’, ‘Κάδος ανακύκλωσης’, ‘Περιοχή Δικτύου’, ‘Ο Χαρτοφύλακάς μου’ κ.ά.
Από την Εξερεύνηση μπορούμε να εκτελέσουμε προγράμματα και ακόμη να αντιγράψουμε, να μετακινήσουμε, να διαγράψουμε ή και να μετονομάσουμε αρχεία ή και φακέλους. Οι εργασίες αυτές μπορούν να γίνουν και από το εικονίδιο ‘Ο Υπολογιστής μου’, αλλά με την Εξερεύνηση γίνονται πιο εύκολα και πιο άνετα.
Στο παράθυρο της Εξερεύνησης υπάρχουν δύο ανεξάρτητες περιοχές, μια αριστερή και μια δεξιά, οι οποίες έχουν δικές τους οριζόντιες και κατακόρυφες μπάρες κύλισης. Στην αριστερή εμφανίζεται μια λίστα μ’ όλους τους οδηγούς (drives), δηλ. σκληρός δίσκος, δισκέτες και cd-rom, και τους φακέλους του επιλεγμένου οδηγού και στη δεξιά εμφανίζονται τα περιεχόμενα του φακέλου που έχουμε επιλέξει κάνοντας κλικ πάνω του με το ποντίκι.
Το εικονίδιο του επιλεγμένου φακέλου έχει σχήμα ανοικτού κίτρινου φακέλου 1 , ενώ τα εικονίδια όλων των άλλων φακέλων, που δεν είναι επιλεγμένοι, έχουν το σχήμα κλειστού κίτρινου φακέλου 0 .
Στο ανώτερο επίπεδο βρίσκεται η Επιφάνεια εργασίας, η οποία αποτελείται από τα εξής εικονίδια : Ο Υπολογιστής μου, Κάδος ανακύκλωσης και Ο Χαρτοφύλακάς μου. Το εικονίδιο Ο Υπολογιστής μου αποτελείται από τα εξής εικονίδια : Δισκέτα 3,5 (Α:), σκληρός δίσκος (C:), cd-rom (D:), Πίνακας Ελέγχου, Εκτυπωτές και Δίκτυο μέσω Τηλεφώνου.
Για να εκτελέσουμε (τρέξουμε) ένα πρόγραμμα μέσα από την Εξερεύνηση, πρέπει πρώτα να εμφανίσουμε τον φάκελο που περιέχει το πρόγραμμα στην αριστερή περιοχή της Εξερεύνησης, οπότε στη δεξιά πλευρά της θα δούμε όλα τα αρχεία του φακέλου.
Για να εκτελέσουμε το πρόγραμμα, μπορούμε να κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιό του ή να κάνουμε απλό κλικ και να επιλέξουμε Άνοιγμα από το μενού Αρχείο ή να κάνουμε απλό κλικ και να πατήσουμε το πλήκτρο Enter ή να κάνουμε δεξί κλικ και να επιλέξουμε Άνοιγμα από το μενού συντόμευσης που θα εμφανιστεί.
Αν κάνουμε κάποια από τις παραπάνω ενέργειες σ’ ένα αρχείο εγγράφου που έχει δημιουργηθεί από κάποιο πρόγραμμα (π.χ. Word ή Excel), τότε πρώτα θα εκτελεσθεί το πρόγραμμα με το οποίο δημιουργήθηκε το έγγραφο και μετά θα ανοίξει το αρχείο μέσα στο πρόγραμμα.
Για να επιλέξουμε περισσότερους από ένα φακέλους ή αρχεία, πατάμε στο πρώτο και μετά πατώντας το πλήκτρο Shift για συνεχόμενη επιλογή ή το πλήκτρο Control για μεμονωμένη επιλογή, πατάμε και στα υπόλοιπα.
Αν τα επιλεγμένα στοιχεία τα σύρουμε πάνω στο εικονίδιο μιας δισκέτας ή ενός άλλου σκληρού δίσκου, τότε αντιγράφονται στη δισκέτα ή στον σκληρό δίσκο, ενώ αν τα σύρουμε πάνω σ’ έναν φάκελο στον ίδιο σκληρό δίσκο, τότε μετακινούνται στον φάκελο αυτό.
Για να αντιγραφούν οπωσδήποτε στον φάκελο και να μην μετακινηθούν, πρέπει να κρατάμε πατημένο ταυτόχρονα και το πλήκτρο Control, ενώ για να μετακινηθούν οπωσδήποτε και να μην αντιγραφούν, πρέπει να κρατάμε πατημένο ταυτόχρονα και το πλήκτρο Shift.
Αφού επιλέξουμε ένα ή περισσότερα αρχεία ή φακέλους, μπορούμε να τα σύρουμε και με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και να τα αφήσουμε στη νέα τους θέση. Θα εμφανιστεί τότε ένα μενού συντόμευσης με τις εξής επιλογές : Μετακίνηση εδώ, Αντιγραφή εδώ, Δημιουργία συντόμευσης εδώ και Άκυρο. Επιλέγουμε την ενέργεια που θέλουμε να κάνουμε ή πατάμε στο Άκυρο.
Αν επιλέξουμε ένα αρχείο και το σύρουμε στην επιφάνεια εργασίας των Windows, oότε δημιουργείται μια συντόμευση γι’ αυτό. Για να διαγράψουμε φακέλους ή αρχεία, πρέπει να τα επιλέξουμε πρώτα και μετά να πατήσουμε το πλήκτρο <delete> ή να τα επιλέξουμε και να τα σύρουμε στο εικονίδιο του κάδου ανακύκλωσης ή να επιλέξουμε την εντολή Διαγραφή από το μενού Αρχείο ή να κάνουμε δεξί κλικ και να επιλέξουμε Διαγραφή από το μενού συντόμευσης που θα εμφανισθεί.
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δεν διαγράφονται τελείως, αλλά παραμένουν στον κάδο ανακύκλωσης μέχρι την οριστική διαγραφή τους ή την επαναφορά τους.
Για να μετονομάσουμε (αλλάξουμε όνομα) ένα αρχείο ή έναν φάκελο, πρέπει πρώτα να βρούμε τον φάκελο στον οποίο ανήκει και μετά να το επιλέξουμε και να δώσουμε την εντολή Μετονομασία από το μενού Αρχείο ή να κάνουμε δεξί κλικ πάνω του και να επιλέξουμε Μετονομασία από το μενού συντόμευσης που θα εμφανισθεί ή να κάνουμε κλικ πάνω του και μετά από λίγο ένα ακόμη κλικ πάνω στο όνομα του αρχείου ή του φακέλου.
Σ’ όλες τις περιπτώσεις, ο δρομέας θα βρεθεί μέσα στο όνομα του αρχείου ή του φακέλου, οπότε μπορούμε να γράψουμε το νέο όνομα ή να διορθώσουμε το παλιό. Για να τελειώσουμε, πατάμε το πλήκτρο Enter ή πατάμε με το ποντίκι κάπου εκτός του εικονιδίου.
Για να μετακινήσουμε ή να αντιγράψουμε φακέλους και αρχεία, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τα πλήκτρα Αποκοπής, Αντιγραφής και Επικόλλησης της γραμμής εργαλείων της Εξερεύνησης.
Η Εξερεύνηση έχει ένα δικό της μενού εντολών με τις εξής επιλογές : Αρχείο, Επεξεργασία, Προβολή, Εργαλεία και Βοήθεια. Από την επιλογή Δημιουργία του μενού Αρχείο, μπορούμε να επιλέξουμε Φάκελος ή Συντόμευση για τη δημιουργία αντίστοιχα νέου φακέλου ή συντόμευσης.
Αν κάνουμε κλικ πάνω στο εικονίδιο κάποιου φακέλου ή αρχείου με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού, θα εμφανιστεί μια λίστα με πολλές χρήσιμες επιλογές γι’ αυτό το αρχείο, ανάλογα βέβαια και με το είδος του αρχείου. Οι επιλογές αυτές μπορεί να είναι : Άνοιγμα, Εκτύπωση, Δημιουργία, Γρήγορη προβολή, Αποστολή προς, Αποκοπή, Αντιγραφή, Δημιουργία συντόμευσης, Διαγραφή, Μετονομασία και Ιδιότητες.
Αν υπάρχει το σύμβολο + πάνω σ’ έναν φάκελο, αυτό σημαίνει ότι αν κάνουμε κλικ πάνω του με το ποντίκι, θα εμφανιστούν τα περιεχόμενά του, ενώ αν υπάρχει το σύμβολο - πάνω σ’ έναν φάκελο, αυτό σημαίνει ότι αν κάνουμε κλικ πάνω του με το ποντίκι, θα κλείσουν οι λεπτομέρειές του και θα συμμαζευτεί ο φάκελος.
Ένας άλλος τρόπος για να δούμε τα περιεχόμενα ενός φακέλου είναι να κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο Ο Υπολογιστής μου, όπως είδαμε και σε άλλη παράγραφο, και εκεί θα δούμε σε μορφή φακέλων τα περιεχόμενα του υπολογιστή.
Κάνουμε διπλό κλικ διαδοχικά, πρώτα στον οδηγό (drive) και μετά στον κατάλληλο φάκελο μέχρι να φθάσουμε στο σημείο που θέλουμε. Εμφανίζονται διαδοχικά παράθυρα ντοσιέ και μπορούμε να αντιγράψουμε, μετακινήσουμε και διαγράψουμε αρχεία και φακέλους με τον γνωστό τρόπο, επιλέγοντάς τα με το ποντίκι.
Στο εικονίδιο ‘Ο Χαρτοφύλακάς μου’ μπορούμε να αποθηκεύσουμε διάφορα αρχεία (έγγραφα ή ο,τιδήποτε άλλο), τα οποία θα χρειαστεί να τα μεταφέρουμε σ’ έναν άλλον υπολογιστή με μια δισκέτα. Τα Windows δεν αποθηκεύουν στον Χαρτοφύλακα ολόκληρα τα αρχεία, αλλά συντομεύσεις προς αυτά.