ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Ν. ΦΛΩΡΙΝΑΣ

Η Τεχνολογία JSP (JavaServer Pages)
(Μέρος 1 - Εισαγωγή)

Οι Δυναμικές Εφαρμογές του Web

Όλοι μας θα έχουμε παρατηρήσει ότι όταν μπαίνουμε στο site ενός τουριστικού γραφείου, για παράδειγμα, και καταχωρούμε τον επιθυμητό προορισμό, εμφανίζονται διαφορετικές ιστοσελίδες, με διαφορετικό κείμενο και διαφορετικές φωτογραφίες, ανάλογα με την καταχώρηση που έχουμε κάνει. Πώς, όμως, γίνεται αυτό και λαμβάνουμε διαφορετικές πληροφορίες από το ίδιο ακριβώς Web site; Τα Web sites αυτού του είδους διαθέτουν μια εφαρμογή, που αποκαλείται εφαρμογή του Web (Web application), η οποία δέχεται τις αιτήσεις (requests) του χρήστη (επισκέπτη) του site και δημιουργεί μια απάντηση (response) που να ταιριάζει με το κάθε συγκεκριμένο ερώτημα (query) που υποβάλλεται.

Επειδή η εφαρμογή του Web δημιουργεί αυτές τις ιστοσελίδες στον αέρα (on-the-fly), λέμε ότι επιστρέφει δυναμικό περιεχόμενο (dynamic content). Αυτό σημαίνει ότι η απόκριση απ’ αυτά τα sites, όπως είναι η εμφάνιση πληροφοριών για τα διάφορα τουριστικά μέρη, δημιουργείται δυναμικά κάθε φορά που καταχωρείται ένα συγκεκριμένο ερώτημα.

Τι σημαίνει ο όρος Εφαρμογή του Web (Web Application);

Μια εφαρμογή του Web (Web application) είναι ένα πρόγραμμα που εκτελείται σ’ έναν Web server. Η JSP (JavaServer Pages) είναι μια τεχνολογία της εταιρείας Sun Microsystems που μπορεί και διανέμει (επιστρέφει) δυναμικό περιεχόμενο (dynamic content) στους Web clients.

Τι Είναι οι JSPs (JavaServer Pages)

Οι JSPs (JavaServer Pages) είναι μια τεχνολογία που έχει δημιουργηθεί από την εταιρεία Sun Microsystems για να μπορεί να δημιουργεί δυναμικό περιεχόμενο (dynamic content) στο Web. Πρόκειται για HTML έγγραφα (ιστοσελίδες) τα οποία αναμειγνύονται με τη γλώσσα προγραμματισμού Java, η οποία και έχει τη δυνατότητα να παρέχει (δημιουργεί) αυτό το δυναμικό περιεχόμενο.

Οι JSPs είναι μια εφαρμογή στην πλευρά του server (server-side application), που σημαίνει ότι δέχονται μια αίτηση (request) και παράγουν μια απόκριση ή απάντηση (response). Σε γενικές γραμμές, οι αιτήσεις γίνονται από έναν Web client και η απόκριση είναι ένα παραγόμενο HTML έγγραφο (ιστοσελίδα) το οποίο στέλνεται πίσω στον Web client. Επειδή οι JSPs είναι μια εφαρμογή στην πλευρά του server, έχουν πρόσβαση σε πηγές (resources) στον server, όπως είναι τα Servlets, JavaBeans, EJBs, αλλά και σε βάσεις δεδομένων.

Τι σημαίνει ο όρος Web Client;

Ένας Web client είναι ένα πελάτης (client) ο οποίος αλληλεπιδρά μ’ έναν Web server χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο HTTP. Ο πελάτης χρησιμοποιεί έναν φυλλομετρητή (browser) του Web και ζητάει έγγραφα από τον Web server δίνοντάς του ένα συγκεκριμένο URL. Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα από τη χρήση των JavaServer Pages. Επειδή οι JSPs χρησιμοποιούν τη γλώσσα προγραμματισμού Java, ακολουθούν την πολιτική write-once, run-anywhere. Αυτό σημαίνει ότι μια JSP μπορεί να εκτελεσθεί σ’ έναν οποιονδήποτε application server ο οποίος υποστηρίζει τις JSPs χωρίς να χρειασθεί κάποια τροποποίηση στον κώδικα.

Οι JSPs μπορούν να γραφούν σ’ έναν text editor με την επέκταση (extension) .jsp. Ένα πρόγραμμα το οποίο υποστηρίζει το γράψιμο (δημιουργία) των JSPs είναι το DreamWeaver. Ένα άλλο πλεονέκτημα των JSPs είναι η χρήση των tag libraries. Οι JSPs χρησιμοποιούν τα tags, τα οποία είναι παρόμοια μ’ αυτά της HTML και της XML, για να εισάγουν δυναμικό περιεχόμενο (dynamic content). Τα tag libraries ορίζουν επιπλέον tags τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αντικαταστήσουν τμήματα κώδικα.

Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα των JSPs είναι ο διαχωρισμός των ρόλων. Οι προδιαγραφές των JSPs επιτρέπουν να μοιραστεί το φορτίο σε δύο κατηγορίες : στο γραφικό περιεχόμενο της σελίδας και στο δυναμικό περιεχόμενο της σελίδας. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι η ομάδα που δεν γνωρίζει τη γλώσσα προγραμματισμού Java μπορεί να δημιουργήσει το γραφικό περιεχόμενο της σελίδας και ένας προγραμματιστής της Java να δημιουργήσει το δυναμικό περιεχόμενο της σελίδας.

Όταν γράφουμε ένα JSP, είναι ευκολότερο να γράψουμε πρώτα τον HTML κώδικα και μετά να εισάγουμε τον κώδικα της Java για να δημιουργήσουμε το δυναμικό περιεχόμενο. Ακολουθεί ένα απλό παράδειγμα JSP το οποίο δείχνει πώς μπορεί να εισαχθεί κώδικας της Java σ’ ένα JSP. Αυτό που κάνει αυτό το JSP είναι ότι εισάγει την τρέχουσα ημερομηνία και ώρα του συστήματος του Web server σε μια HTML σελίδα.

<html>

<head><title> Ένα Απλό JSP Πρόγραμμα </title></head>

<body>

            <center>

               Τρέχουσα Ημερομηνία και Ώρα : <%= new java.util.Date() %>

            </center></font>

</body>

</html>

Η Εξέλιξη του Web

Η τεχνολογία του Web έχει εξελιχθεί τρομακτικά τα τελευταία χρόνια. Πριν από λίγο μόλις καιρό το Web αποτελείτο από στατικά έγγραφα μόνο. Τώρα, τα προγράμματα μπορούν και ενσωματώνονται στην HTML και το δυναμικό περιεχόμενο μπορεί να προστεθεί στα HTML έγγραφα κατά την ώρα της εκτέλεσης (runtime). Θα δούμε αυτήν την εξέλιξη του Web.

Το Στατικό Web

Το Στατικό Web αποτελεί την πιο απλή δομή του Web και σύμφωνα μ’ αυτό ο Web client συνδέεται στον Web server χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο TCP/IP και κάνει αιτήσεις (requests) χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο HTTP.

Ο server στέλνει μια έτοιμη σελίδα HTML στον Web client, η οποία περιέχει κείμενο, υπερσυνδέσμους (hyperlinks) και τα tags μορφοποίησης. Δεν περιέχει καθόλου δυναμικό περιεχόμενο (dynamic content) ούτε παρέχει κάποιον τρόπο για να μπορέσει ο χρήστης να αλληλεπιδράσει μαζί της (user interaction).

Το Plug-In Web

Καθώς η τεχνολογία εξελισσόταν, οι χρήστες απαιτούσαν περισσότερες ικανότητες στις ιστοσελίδες τους. Το Plug-In Web επέτρεψε στους χρήστες να προσθέσουν μικρά προγράμματα στα HTML έγγραφα. Δύο είδη προγραμμάτων που μπορούν να εκτελεσθούν σ’ έναν φυλλομετρητή είναι τα Java applets και τα ActiveX controls της Microsoft. Τα Java applets είναι μικρά προγράμματα, γραμμένα στη γλώσσα προγραμματισμού Java, που εισάγονται στα HTML έγγραφα για να προσδώσουν περισσότερη λειτουργικότητα (functionality).

Τα προγράμματα της Java μεταγλωττίζονται σε bytecode, ο οποίος εκτελείται σε μια εικονική μηχανή Java (Java virtual machine). Τα applets μπορούν να εκτελεσθούν σε φυλλομετρητές που διαθέτουν μια ενσωματωμένη εικονική μηχανή (virtual machine). Για να ενσωματώσουμε ένα Java applet σ’ έναν HTML κώδικα, χρησιμοποιούμε τα εξής tags :

<applet code="Java01.class" widht="100" height="200">

                        <param name="…" value="…">

            …

</applet>

Τα ActiveX controls είναι μικρά προγράμματα, που εισάγονται στα HTML έγγραφα για να προσδώσουν περισσότερη λειτουργικότητα (functionality). Γράφονται στη γλώσσα προγραμματισμού Visual Basic και είναι εκτελέσιμα προγράμματα που φορτώνονται στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του τελικού χρήστη και καταγράφονται στο αρχείο του μητρώου των Windows (Windows Registry). Ακριβώς επειδή βρίσκονται στον σκληρό δίσκο, έχουν πλήρη πρόσβαση στο σύστημά μας. Έτσι, μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αρχεία του σκληρού δίσκου και να δημιουργήσουν όσες συνδέσεις δικτύου (network connections) θελήσουν.

Το κύριο πλεονέκτημά τους είναι ότι εκτελούνται ταχύτερα από τα Java applets επειδή μεταγλωττίζονται στη γλώσσα μηχανής και δεν εκτελούνται σε μια εικονική μηχανή. Για να ενσωματώσουμε ένα ActiveX control σ’ έναν HTML κώδικα, χρησιμοποιούμε τα εξής tags :

<object classid="…" id="…" width="100" height="300">

            <param name="…" value="…">

                        …

</object>

Το Δυναμικό Web

Το Δυναμικό (Dynamic) Web έφερε ακόμα περισσότερη λειτουργικότητα εισάγοντας τα προγράμματα CGI (Common Gateway Interface). Τα προγράμματα CGI βρίσκονται στον server και δέχονται αιτήσεις (requests), χρησιμοποιούν τις πηγές που βρίσκονται στην πλευρά του server (server-side resources) και δημιουργούν μια σελίδα HTML σαν απόκριση (response) στην αίτηση (request) του χρήστη.

Μπορούν να γραφούν σε πολλές γλώσσες, όπως είναι οι Java, C++, Perl, Python και Visual Basic. Παραδείγματα προγραμμάτων σε CGI είναι τα JSPs, τα Servlets και τα ASPs (Active Server Pages). Επειδή αυτά τα προγράμματα καθορίζουν (δημιουργούν) το HTML έγγραφο που στέλνεται πίσω στον client, οι χρήστες λαμβάνουν αποκρίσεις (responses) που ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες τους απαιτήσεις.

Το Client-Side Scripting

Μια άλλη τεχνολογία που εισήχθη στη δομή του Δυναμικού Web ήταν το client-side scripting. Οι scripting languages είναι διερμηνευόμενες (interpreted) γλώσσες, δηλ. δεν μεταγλωττίζονται πριν από την εκτέλεση (τρέξιμο), αλλά ελέγχονται (διερμηνεύονται) κατά μία γραμμή τη φορά. Τέτοιες γλώσσες είναι η JavaScript και η VBScript. Το client-side scripting απελευθέρωσε λίγο από δουλειά τον server καθώς έδωσε τη δυνατότητα σε μικρές εφαρμογές, όπως είναι η επικύρωση των στοιχείων μιας φόρμας (form validation), να λαμβάνουν χώρα στον client. Όταν ο client προσπαθεί να υποβάλει (submit) μια φόρμα, μπορεί να εκτελεσθεί ένα script για να σιγουρευτούμε ότι έχουν συμπληρωθεί όλα τα απαραίτητα πεδία (fields).

Αν λείπει μια τιμή από ένα πεδίο, μπορεί να εμφανισθεί ένα μήνυμα στον client για να γνωρίζει ο χρήστης ότι είναι απαραίτητη η καταχώρηση κάποιας τιμής στο συγκεκριμένο πεδίο. Η απλή αυτή δουλειά μπορεί να λάβει χώρα στον client χωρίς να απασχοληθεί καθόλου ο server. Η JavaScript είναι η scripting language του Netscape και η VBScript είναι η scripting language του Internet Explorer. Η VBScript αποτελεί ένα υποσύνολο της γνωστής γλώσσας προγραμματισμού Visual Basic και το σημαντικότερο μειονέκτημά της είναι ότι εργάζεται μόνο στον Internet Explorer, ενώ η JavaScript μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στον Netscape Navigator και στον Internet Explorer.

Το N-Tier Web

Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί αρκετά ώστε οι εφαρμογές του Web να έχουν γίνει εξαιρετικά πολύπλοκες. Το N-Tier Web, που είναι επίσης γνωστό και σαν κατανεμημένα συστήματα (distributed systems), αποτελεί το τελευταίο στάδιο της εξέλιξης του Web. Η βασική ιδέα αυτής της νέας τεχνολογίας είναι να διαμοιρασθεί ο φόρτος εργασίας ενός Web server και έτσι να υπάρχει επιπλέον και ένας application server, που θα τον δούμε παρακάτω, καθώς και ένα επίπεδο δεδομένων (data level).

Ο Web server θα μπορεί να χειρισθεί αιτήσεις (requests) από τους Web clients και να παρέχει απλά HTML έγγραφα. Αν η αίτηση αφορά μια εφαρμογή (application), θα μπορεί να την προωθήσει στον application server, ο οποίος θα μπορεί να χειρισθεί μεγαλύτερα προγράμματα από τον Web server. Το επίπεδο δεδομένων (data level) θα μπορεί να αποτελείται από μία ή περισσότερες βάσεις δεδομένων. Η όλη φιλοσοφία στη νέα αυτή τεχνολογία του Web είναι ότι ο καταμερισμός των εργασιών βοηθάει στο να γίνεται καλύτερα και αποδοτικότερα η κάθε επί μέρους εργασία.

Οι Application Servers

Οι application servers (διακομιστές εφαρμογών) είναι κομμάτια λογισμικού που χειρίζονται την επεξεργασία των προγραμμάτων και των εφαρμογών. Ένας application server μπορεί να αντιμετωπίσει περισσότερες εργασίες επεξεργασίας απ’ ό,τι ένας Web server. Οι μεγάλες εφαρμογές που υπάρχουν στους application servers μπορεί να αποτελούνται από EJBs, Servlets και JSPs.

Είναι προφανή τα πλεονεκτήματα του διαχωρισμού του φόρτου εργασίας ανάμεσα σ’ έναν Web server και έναν application server. Ο Web server μπορεί να αφοσιωθεί στην εξυπηρέτηση των ιστοσελίδων (Web pages) και μπορεί έτσι να βελτιστοποιήσει αυτή τη διαδικασία, ενώ ο application server μπορεί να επικεντρωθεί στην εξυπηρέτηση των εφαρμογών.

Σύγκριση JSP με CGI

Το CGI (Common Gateway Interface, δηλ. Κοινή Διασύνδεση Πύλης) είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει προγράμματα που βρίσκονται και εκτελούνται στον server και ο σκοπός τους είναι να παρέχουν δυναμικό περιεχόμενο (dynamic content). Αυτά τα προγράμματα μπορούν να γραφούν σε γλώσσες όπως C, C++, Perl, Python ή και Java.

Τα JSPs είναι ένα είδος προγραμματισμού σε CGI. Επιτρέπουν πρόσβαση από τους Web clients, χρησιμοποιούν πόρους στην πλευρά του server (server-side resources) και δημιουργούν (παράγουν) δυναμικές αποκρίσεις (dynamic responses) στους Web clients. Το CGI είναι λοιπόν ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει προγράμματα όπως τα ASPs, JSPs και άλλα που είναι γραμμένα σε γλώσσες όπως είναι η C και η Perl.

Σύγκριση JSP με ASP

Η τεχνολογία ASP, που αναπτύχθηκε από την Microsoft, ενσωματώνει τη γλώσσα VBScript σε HTML έγγραφα για να δημιουργήσει δυναμικό περιεχόμενο για τους Web clients. Η ASP και η JSP είναι πολύ παρόμοιες στην αποστολή τους, δηλ. τη δημιουργία δυναμικού περιεχομένου για τους Web clients. Η ASP χρησιμοποιεί την VBScript και η JSP χρησιμοποιεί την Java, ενσωματωμένες στα HTML έγγραφα. Είναι προγράμματα που εκτελούνται στην πλευρά του server (server-side), κάτι που σημαίνει ότι έχουν πρόσβαση σ’ όλους τους πόρους του server, όπως είναι οι βάσεις δεδομένων (databases).

Ακόμη και η σύνταξή τους για τη ενσωμάτωση των αντίστοιχων γλωσσών είναι παρόμοια. Ακολουθεί ένα παράδειγμα για την εμφάνιση της τρέχουσας ημερομηνίας και ώρας, αριστερά σε ASP και δεξιά σε JSP. Στον κώδικα της ASP βλέπουμε ότι χρησιμοποιούμε τα tags <%= και %> για να ενσωματώσουμε τη συνάρτηση Now της VBScript, ενώ στον κώδικα της JSP βλέπουμε ότι χρησιμοποιούμε τα ίδια tags για να εισάγουμε τον κώδικα της Java new.java.util.Date(). Αυτά τα tags, που θα τα δούμε αργότερα αναλυτικά, τα χρησιμοποιούμε για να εισάγουμε εκφράσεις.

Αν και η ASP και η JSP μοιάζουν να είναι παρόμοιες, έχουν και αρκετές διαφορές. Μια σημαντική διαφορά είναι ότι η ASP μπορεί να εκτελεσθεί μόνο σε πλατφόρμες της Microsoft, ενώ η JSP ακολουθεί τη φιλοσοφία write-once, run-anywhere και μπορεί να εκτελεσθεί σ’ οποιονδήποτε server διαθέτει μια εικονική μηχανή Java (Java virtual machine).

Ένα άλλο πλεονέκτημα της JSP είναι ότι χρησιμοποιεί την ισχυρή γλώσσα προγραμματισμού Java για να δημιουργεί το δυναμικό της περιεχόμενο. Αυτό σημαίνει ότι βρίσκονται στη διάθεσή μας εκατοντάδες τάξεις (classes) και μέθοδοι (methods).

Το Πρώτο Πρόγραμμα σε JSP

Μπορούμε να γράψουμε κώδικα JSP σ’ έναν οποιονδήποτε κειμενογράφο (text editor), όπως είναι το Σημειωματάριο (Notepad) των Windows. Το πρώτο μας πρόγραμμα σε JSP θα υπολογίζει το ημίτονο πολλών γωνιών και θα εμφανίζει τα αποτελέσματα σ’ έναν πίνακα.

MyFirstJSP.jsp

<html>

<head>

<title> Το Πρώτο μας Πρόγραμμα σε JSP </title>

</head>

<body>

<%! int angles[ ] = {0, 30, 45, 75, 90}; %>

<table border="2" align="center">

            <th> Γωνία </th><th> Ημίτονο της Γωνίας </th>

            <% for (int i=0; i<5; i++) {%>

                        <tr><td><%=angles[i]%></td>

                        <td><%= Math.sin(Math.toRadians(angles[i]))%></td>

                        </tr>

            <% } // τέλος βρόχου %>

</table>

</body>
</html>

Αποθηκεύουμε τον παραπάνω κώδικα με επέκταση .jsp.

Το Δεύτερο Πρόγραμμα σε JSP

Το πρόγραμμα που θα δούμε τώρα δημιουργεί έναν πίνακα παραγγελίας με 4 στήλες (πεδία) και 4 γραμμές, όπου η μια γραμμή είναι η επικεφαλίδα και οι άλλες 3 γραμμές περιέχουν συγκεκριμένες τιμές. Οι 4 στήλες είναι το προϊόν, η τιμή, η ποσότητα και η αξία, η οποία και υπολογίζεται δυναμικά την ώρα της εμφάνισης της σελίδας.

MySecondJSP.jsp

<hml>

<head>

<title> Φόρμα Παραγγελίας </title>

<head>

<body>

            <h1 align="center"> Μια Φόρμα Παραγγελίας </h1>

<%! String item[ ] = {"book", "pencil", "paper"};

            double price[ ] = {20.50, 1.20, 3.00};

            int quantity[ ] = {2, 10, 5};

%>

<table border="1" align="center" bgcolor="green" width="80%">

            <th> Είδος </th>

<th> Τιμή </th>

<th> Ποσότητα </th>

<th> Συνολική Τιμή </th>

            <% for (int i=0; i<3; i++) {%>

                        <tr><td><%= item[i] %></td>

                                    <td><%= price[i] %></td>

<td><%= quantity[i] %></td>

<td><%= price[i] * quantity[i] %></td>

                        </tr>

            <% } // τέλος βρόχου for %>

</table>
</body>
</html>

Τα Tags και τα Attributes

O,τιδήποτε γράφουμε σε JSP κώδικα είναι είτε ένα απλό (μονό) tag ή ένα ζευγάρι από tags ή απλό κείμενο. Τα tags έχουν attributes (ιδιότητες ή χαρακτηριστικά) που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους. Τα tags μπορεί να είναι είτε HTML tags ή JSP tags.

Ένα παράδειγμα ενός tag που μπορεί να είναι και απλό αλλά και σε ζευγάρι είναι το <jsp:useBean>. Σαν απλό tag μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εκκινήσει (instantiate) μια τάξη (class) της Java και να της εκχωρήσει ένα όνομα, ως εξής :

            <jsp:useBean name="myClass" class="SimpleClass" scope="page" />

Σαν ζευγάρι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εκτελεσθεί κάποιος κώδικας εφόσον έχει γίνει η επιτυχής εκκίνηση της τάξης (class) της Java, ως εξής :

            <jsp:useBean …>

                        … κώδικας HTML ή/και JSP …

            <jsp:useBean/>

Όπως τα tags της HTML, έτσι και στην JSP, τα tags μπορεί να συνοδεύονται από attributes (ιδιότητες ή χαρακτηριστικά) που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους. Είδαμε προηγουμένως ότι το tag <jsp:useBean> χρησιμοποιούσε τρία attributes, τα name, class και scope, ως εξής :

            <jsp:useBean name="myClass" class="SimpleClass" scope="page" />

Τα attributes αυτά δίνουν οδηγίες στο tag useBean για να εκκινήσει (instantiate) την τάξη (class) SimpleClass, να την ονομάσει myClass και να την απορρίψει όταν το JSP τελειώσει με τη δημιουργία της σελίδας.

Τα Σχόλια στην JSP

Στην JSP μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα εξής τρία είδη σχολίων : HTML, JSP και Java. Τα σχόλια της HTML δημιουργούνται με τα tags <!-- και -->. Όταν εμφανισθούν αυτά τα tags σ’ έναν JSP κώδικα, θα προστεθούν ανέπαφα στο response που θα δημιουργηθεί και θα παρουσιασθούν στον HTML κώδικα που θα σταλεί στον φυλλομετρητή του χρήστη.

Όμως, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι αν υπάρχουν εκφράσεις της JSP μέσα σε HTML σχόλια, αυτές θα υπολογισθούν και το αποτέλεσμα θα συμπεριληφθεί στο response που θα σταλεί στον φυλλομετρητή του χρήστη.

Για παράδειγμα, αν ο JSP κώδικας περιέχει τα εξής :

            <!-- Αυτό είναι ένα απλό σχόλιο -->

            <!-- 3 + 3 = <%= 3 + 3 %> -->

Τότε ο HTML κώδικας που θα προκύψει και θα σταλεί στον φυλλομετρητή του χρήστη θα είναι ο εξής :

            <!-- Αυτό είναι ένα απλό σχόλιο -->

            <!-- 3 + 3 = 6 -->

Ο φυλλομετρητής του χρήστη θα αγνοήσει και τα δύο παραπάνω σχόλια.

Τα σχόλια της JSP δεν συμπεριλαμβάνονται στο response που στέλνεται πίσω στον φυλλομετρητή και δημιουργούνται με τα tags <%-- και --%>, ως εξής :

            <%-- Αυτό το σχόλιο δεν θα σταλεί στον φυλλομετρητή --%>

Έτσι λοιπόν, τα σχόλια της JSP αγνοούνται από το JSP και δεν εμφανίζονται στον πηγαίο κώδικα της ιστοσελίδας στον φυλλομετρητή.

Τα σχόλια της Java χρησιμοποιούνται για να σχολιάσουμε τον κώδικα Java που υπάρχει ενσωματωμένος σ’ ένα JSP. Ως γνωστόν, με τα // μπορούμε να έχουμε σχόλιο μίας γραμμής και με τα /* και */ σχόλιο πολλών γραμμών.

Επιστροφή