1912 - Στοκχόλμη

Οι Πέμπτοι Ολυμπιακοί Αγώνες

Οι αγώνες ξαναγύρισαν στην Ευρώπη και μάλιστα τις ανέλαβε μια χώρα με μεγάλη παράδοση στον αθλητισμό, η Σουηδία. Το στάδιο όπου έγιναν οι αγώνες ήταν γοτθικού ρυθμού με κόκκινα τούβλα, χωρούσε 32.000 θεατές και διατηρείται ακόμα και σήμερα, η δε διοργάνωση των αγώνων είχε μεγάλη επιτυχία.

Πολλές τεχνολογικές πρωτοπορίες εμφάνισαν οι σουηδοί με κυριότερες την χρησιμοποίηση ηλεκτρικής χρονομέτρησης και φωτο φίνις και τον χωρισμό των διαδρόμων στα σπριντ με λωρίδες. Οι τελετές έναρξης και λήξης εντυπωσίασαν. Οι αθλητές ήταν 3.280 και οι αθλήτριες 55 από 27 χώρες.

Η Ελλάδα μετείχε με 34 αθλητές με μοναδικό διακριθέντα τον Κώστα Τσικλητήρα. Ήταν η αρχή μιας δύσκολης περιόδου για τον ελληνικό αθλητισμό, που πέρασε στην αφάνεια με πολύ λίγες αναλαμπές αργότερα, όπως αυτή του Ρουμπάνη στη Μελβούρνη το 1956 και βέβαια πολύ αργότερα της Βούλας Πατουλίδου στη Βαρκελώνη το 1992.

Μεγάλη μορφή στους αγώνες αυτούς αναδείχθηκε ο 24χρονος ινδιάνος James Thorp. Ο Thorp είχε γεννηθεί στην Οκλαχόμα των ΗΠΑ και έμεινε πολύ νωρίς από την εφηβεία του ορφανός από τους γονείς του και τον αδελφό του. Αναδείχθηκε νικητής στο δέκαθλο και στο πένταθλο, αγωνίσματα που γίνονταν για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Ξεκίνησε παίζοντας ράγμπι σ' ένα κολέγιο και απ' εκεί άρχισαν να φαίνονται οι ικανότητές του.

Οι επιτυχίες του στην Στοκχόλμη προκάλεσαν τον θαυμασμό του κόσμου και ο ίδιος ο βασιλιάς Γουσταύος του έδωσε τα συγχαρητήριά του. Ο Throp ξεχώρισε για την σεμνότητά του. Γυρνώντας στις ΗΠΑ τον περίμενε μια μεγαλειώδης υποδοχή. Δεν ήταν λίγοι βέβαια εκείνοι που είχαν αντίθετη γνώμη. Σε κεντρική λεωφόρο της Νέας Υόρκης έγινε η αποθέωσή του από τον αμερικάνικο λαό.

Ένα χρόνο όμως αργότερα θεωρήθηκε επαγγελματίας για ένα μικρό ποσό που είχε πάρει στο ράγμπι και αναγκάστηκε να επιστρέψει τα μετάλλιά του στην ΔΟΕ. Οι δεύτεροι νικητές όμως των αγωνισμάτων του δεκάθλου και του πεντάθλου τα αρνήθηκαν, τιμώντας έτσι τον μεγαλύτερο αθλητή του κόσμου, όπως είπαν. Ο Thorp πέθανε στις 28/3/1953 στην Καλιφόρνια και τάφηκε σ' ένα χωριό της Πενσυλβάνια που πήρε και το όνομά του. Η ζωή του παρουσιάστηκε στην ταινία "Άνθρωπος από μπρούντζο" με τον Burt Lancaster. Τελικά η ΔΟΕ επέστρεψε τα μετάλλια εκεί που έπρεπε και στις 18/1/1983 τα παρέλαβαν τα παιδιά του.

Επικράτησαν και πάλι οι αμερικανοί στους δρόμους και έχουμε εμφάνιση στο προσκήνιο και των Φινλανδών, κυρίως στους δρόμους αντοχής με πρωταγωνιστή τον "ιπτάμενο Φινλανδό" τον Χάνες Κολεμάινεν με τρία χρυσά μετάλλια στα 5, 10 και 12 χιλιόμετρα σε ανώμαλο έδαφος. Μια κυριαρχία που έμελλε να κρατήσει πολλά χρόνια με πολλά μεγάλα ονόματα.

Δραματικός και πάλι ο μαραθώνιος με τον πορτογάλο Φρατζέσκο Νοβάρο να χάνει τις αισθήσεις του από την κούραση και να πεθαίνει την επόμενη μέρα στο νοσοκομείο.

Χρυσό μετάλλιο για την Ελλάδα από τον Κώστα Τσικλητήρα, που ήταν και ο σημαιοφόρος της ομάδας, στο μήκος άνευ φοράς και χάλκινο στο ύψος άνευ φοράς, αγωνίσματα που έγιναν για τελευταία φορά. Στην εξάδα πλασαρίστηκαν και αρκετοί αθλητές μας στο αγώνισμα της σκοποβολής.

Μεγάλη επιτυχία για τις σκανδιναβικές χώρες που όλες διακρίθηκαν. Με μικρή διαφορά επικράτησαν στα μετάλλια οι σουηδοί, ακολουθούμενοι από τους αμερικανούς, τους βρετανούς και τους Φινλανδούς, οι οποίοι αναγκάστηκαν να αγωνιστούν υπό την ρωσική σημαία. Πρώτη φορά ξεχώρισε και η μετέπειτα υπερδύναμη του αθλητισμού, η Ρωσία, τώρα όμως μόνο με 2 αργυρά και με 3 χάλκινα.

Το Παρασκήνιο των Αγώνων

Ένας νέγρος αμερικανός αθλητής, ο σπρίντερ Ντριού, και μεγάλο φαβορί για χρυσό μετάλλιο, βρέθηκε κλειδωμένος στα αποδυτήρια του σταδίου και δεν αγωνίστηκε στον τελικό των 100 μέτρων. Ήταν ένδειξη ρατσισμού; Το μυστήριο τελικά δεν λύθηκε.

Ένας νόμος στη Σουηδία εκείνη την εποχή απαγόρευε την πυγμαχία σαν επικίνδυνο άθλημα και έτσι αυτή δεν συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα των αγώνων. Ένας χαβανέζος ιθαγενής νίκησε στα 100μ. ελεύθερο χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά το σύστημα κρόουλ. Πήρε μέρος σε τέσσερις Ολυμπιάδες κατακτώντας συνολικά τρία χρυσά μετάλλια και δύο αργυρά.

Ο Βρετανός Arlond Jackson νίκησε με πολύ μικρή διαφορά στα 1.500 μ. και λίγο αργότερα πολέμησε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου διακρίθηκε και σε ηλικία 27 ετών έγινε στρατηγός.

Στο μοντέρνο πένταθλο πρωταγωνίστησε ο μετέπειτα θρυλικός σαν στρατηγός Πάτον. Ήταν 26 ετών και υπολοχαγός του στρατού των ΗΠΑ. Είχε διακριθεί στο άθλημα της ξιφασκίας, αλλά τελικά πήρε την 5η θέση, λόγω του ότι αδικήθηκε όπως έλεγε στην σκοποβολή. Μια σφαίρα του ισχυρίστηκε ότι πέρασε από το ίδιο άνοιγμα με την πρώτη. Δεν έγινε τελικά πιστευτός και έχασε το χρυσό μετάλλιο. Ήταν αθλητής του πεντάθλου και ο μετέπειτα Πρόεδρος της ΔΟΕ, ο αμερικανός Αβερι Μπράντεϊτζ, που τελικά κατετάγη πέμπτος.

Σ’ έναν ημιτελικό στην πάλη, δύο αθλητές, ένας Εσθονός και ένας Φινλανδός αγωνίστηκαν επί 11 συνεχόμενες ολόκληρες ώρες. Νικητής τελικά ήταν ο Εσθονός, αλλά τόσο εξαντλημένος που δεν συνέχισε στον τελικό.

Ο αντίκτυπος των αγώνων

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1912 είχαν λοιπόν μεγάλή επιτυχία. Το πρόγραμμα των αγωνισμάτων είχε αρχίσει να μπαίνει σε μια ρέγουλα και το αθλητικό πνεύμα είχε αρχίσει να κυριαρχεί. Η διεξαγωγή των αγώνων ήταν άψογη και οι επιδόσεις πολλές και αξιόλογες. Αρκετά καλά στοιχεία για να είναι κανείς αισιόδοξος για τους επόμενους αγώνες του 1916 στο Βερολίνο.

Οι αγώνες του 1912 αποτέλεσαν την ουσιαστική αφετηρία του διεθνούς αθλητισμού. Έτσι το 1913 ιδρύθηκε η Διεθνής Ερασιτεχνική Αθλητική Ομοσπονδία, που προέκυψε σαν αποτέλεσμα των συζητήσεων των αγώνων της Στοκχόλμης. Η δουλειά της επιτροπής ήταν να τυποποιήσει τους κανονισμούς των Ολυμπιακών Αγώνων και έμελλε να παίξει έναν μεγάλο ρόλο στον παγκόσμιο αθλητισμό.

Οι Αγώνες του 1916 χάνονται

Οι Ολυμπιακοί του 1916 ανατέθηκαν λοιπόν στο Βερολίνο με απόφαση της ΔΟΕ. Το 1913 ο Κάιζερ διέθεσε ένα στάδιο 32.000 θεατών, που είχε έναν στίβο 600μ. και μια πισίνα. Οι γερμανοί έκαναν καλή προετοιμασία και κάλεσαν και αμερικανό προπονητή, τον ολυμπιονίκη του 1900 στους αγώνες του Παρισιού, για να αναλάβει την προπόνηση της ομάδας της χώρας τους.

Αν και το αθάνατο αρχαίο ελληνικό πνεύμα επέβαλε ανακωχή στις εχθροπραξίες, στην περίπτωσή μας ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος με τις εκατόμβες των νεκρών επικράτησε και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες πολλών, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1916 τελικά δεν έγιναν.

Μικρής σημασίας αθλητικές συναντήσεις έγιναν όμως και οι περισσότερες με στρατιωτική εμφάνιση!

 

back.gif (9867 bytes)

Επιστροφή